Куак — үсемлекләрнең тереклек формасы, агачлардан аермалы буларак, биеклеге 0,8—6 метр булган, төп кәүсәсе булмаган, ә еш кына янәшә үсә һәм бер-берсен алыштыра торган берничә яки күп сабаклы күпьеллык агаччыл үсемлекләр.[1] Гомер озынлыгы 10-20 ел.[2][3][4]

Куак
Сурәт
 Куак Викиҗыентыкта

Ешрак урманнар чигендә урнашканнар (куаклык даласы, урман-тундра). Урманнарда гадәттә урман астын барлыкка китерә.

Озак яшәүчәнлеге буенча күпчелек куаклар күпьеллык үсемлекләр һәм агачлар арасында классификацияләнәләр. Кайберләре бары тик биш ел гына яхшы шартларда яши. Башкалары, гадәттә эрерәк һәм агачлырак булганнар, 70 елдан артык яши. Уртача алганда алар сигез елдан соң үлә.

Куаклар урыны — табигый ландшафт ул, анда төрле куаклыклар өстенлек итә. Бакчаларда һәм паркларда нигездә куаклар өчен бүленгән өлкә (хәзер, йөз ел элек булганга караганда, азрак модада) куаклык, куаклык каймасы яки куаклык бакчасы дип атала. Куакларның чәчәк ату өчен үстерелгән бик күп бакча сортлары бар, ә кайчакта хәтта яфрак формасы яки төсе өчен дә үстерәләр.[5][6]

Агачлар һәм үләнчел үсемлекләр белән чагыштырганда, куаклар кулинариядә азрак кулланыла. Җиләк китерә торган берничә төрдән тыш, аларның бик азы гына турыдан-туры ризыкка кулланыла. Кулланылганнары лаванда һәм роза кебек хуш исле берничә төрне һәм медицинада кулланыла торган үсемлекләрнең киң спектрын үз эченә ала. Чәй һәм кофе агачлар һәм куаклар чигендә урнашкан;аларны гадәттә куак зурлыгындагы үсемлекләрдән җыялар, ләкин үсәргә калдырсалар, алар кечкенә агач булырлык зур булырлар.[7]

Әдәбиятта

үзгәртү

Татар әдәбиятында Афзал Шамовның 1944 елда «Кызыл сугышчы» газетасында басылган «Куаклар арасында» хикәясе билгеле.[8]

Искәрмәләр

үзгәртү
  1. КУСТАРНИК: ГЕОГРАФИЧЕСКИЙ СЛОВАРЬ.
  2. Lawrence, Anna; Hawthorne, William (2006). Plant Identification: Creating User-friendly Field Guides for Biodiversity Management. Routledge. pp. 138–. ISBN 978-1-84407-079-4. https://books.google.com/books?id=rHEpVBM5-eIC&pg=PA138. 
  3. Allaby, Michael (2019) (in en). A dictionary of plant sciences. Oxford Oxford University Press. ISBN 9780198833338. OCLC 1097073225 . 
  4. Life Spans of Small Trees and Shrubs (en-US) (2014-02-27).
  5. Fischer, Peggy (1990). Essential shrubs: the 100 best for design and cultivation. Friedman/Fairfax Publishers. pp. 9–. ISBN 978-1-56799-319-6. https://books.google.com/books?id=QuLtawHEsJMC. "... Examples of subshrubs include candytuft, lavender, and rosemary. These broad definitions are ..." 
  6. What is a Subshrub? (en-US) (2017-05-15).
  7. Clayton, Liz (20 October 2021). Is The Coffee Plant A Tree, Bush, Or Shrub? (en-US).
  8. Афзал Шамовның «Куаклар арасында» хикәясе.

Сылтамалар

үзгәртү