Кизләү десанты

Кизләү десанты яки Кара бушлатлар — 1942 елның 5 гыйнварында камалышка алынган Акъяр һәм Керич ярымутравыннан алман-фашист көчләрен читкә юнәлдерү максатыннан төшерелгән Кызыл Гаскәрнең тактик десанты.

Кизләү десанты
Төп низаг: Бөек Ватан сугышы
Кырым Херсон өлкәсе     Акъяр Русия→ Азак диңгезе Кара диңгез Алушта Әрмәни базар Бакчасарай      районы Карасубазар районы Җанкөй Җанкөй районы           Кизләү Керич Ислам Төрек районы Курман районы Красноперекопск Красноперекопск                районы Җиде кое районы Сәетләр район Җурчы районы Акшәех районы Сак Сак районы Акмәсҗит Акмәсҗит районы Эчке районы Судак Кефе Акмәчет районы Ялта Шәһәр шуралары өчен герблар һәм үзәкләре күрсәтелгән Харита
Дата	5-8 гыйнвар, 1942
Урын	Кизләү
Нәтиҗә	Десант һәлак булуы
Көндәшләр
ССРБ Өченче рейх
Сәргаскәрләр
Г. К. Бузинов Һуберт-Мария Риттер фон Һейгль, полковник Мүллер Фридрих-Вилһелм
Яклар көчләре
700 гаскәри 105-нче җәяү гаскәре полкы, 22-нче төмәннең күзләү батальоны, 70-нче сапер батальоны, берничә бәтәрәй, Кизләү гарнизоны
Югалтулар
600 кеше һәлак 100 кеше һәлак

Владимир Высоцкий әлеге вакыйгага "Кара бушлатлар" дигән җыр багышлый, нәкъ шул җыр әлеге терминны һәм дә операцияне таныта.

Тарих

Кизләү десанты диңгез пехотасы төмәненнән торган: капитан Бузинов җитәкчелегендә 700 гаскәри.

5 гыйнварында Акъярдан чыккан кораблар отряды десантны төшерә. Десантчылар Кизләү шәһәренең көньяк өлешен һәм причалларын яулап ала.

Шулай ук шәһәрдә партизаннар катнашында баш күтәрү башлана.

Ләкин Кара диңгездә озакка сузылган давыл кузгала һәм десантчыларга өстәмә көчләрне төшерергә ирек бирми.

Алман сәргаскәрлеге десантка каршы 105-нче җәяүле гаскәр полкы, 22-нче төмәннең күзләү батальоны, 70-нче сапер батальоны һәм берничә бәтәрәйне юнәлдерә.

Өч көн дәвамында сузылган бәрелешләр нәтиҗәсендә көч ягыннан өстен булган алман көчләре җиңә, 700 десантчыдан йөздән азрак гаскәри исән кала.

Кизләү десанты алман көчләрен Акъяр шәһәреннән читкә юнәлдерә һәм совет гаскәренә Керич ярымутравында ныклап урнашу мөмкинлеге бирә.

Фашист-алман көчләре десантны җиңеп, Кизләүнең Кызыл Тавында 12 640 кеше атып үтерә, шул исәптән әсирлеккә алынган десантчылар, җирле картлар, хатын-кызлар һәм балалар.

Исән калган десантчы А. И. Галушкин яшерен хәлгә күчә, махсус төркем оештырып фашистларга каршы җимерү эшчәнлеген дәвам итә. 1942 елның 7 маенда ул камап алына һәм бәрелешкә кереп һәлак була.

Истәлек

Кизләү шәһәрендә Кара бушлатлар истәлегенә багышланган берничә һәйкәл, урам, спорт клубы бар. 1С ширкәте "Кара бушлатлар" дигән санак уенын эшләп чыгара.

Сылтамалар

• Памятник морякам-десантникам на месте гибели тральщика 2012 елның 1 октябрь көнендә архивланган. // История Евпатории. От Керкинитиды до наших дней.
• Евпаторийский десант на сайте Евпатории 2014 елның 7 гыйнвар көнендә архивланган. // История Евпатории. От Керкинитиды до наших дней.
• Памятник на месте основной высадки десанта в Евпатории 2012 елның 30 сентябрь көнендә архивланган. // История Евпатории. От Керкинитиды до наших дней.
• Памятник участникам Евпаториского десанта 1942 года 2015 елның 18 май көнендә архивланган. // Новые снимки 2015 года на Gorod-Evpatoriya.RU