Qarluq telläre

Qarluq telläre — törki tellärneñ ber törkeme, Üzäk Aziädä häm Könçığış Törkistanda taralğan. Könbatış qarluq-uyğır häm qarluq-xäräzem (çağatay) törkemnärenä bülenä.

Qarluq telläre
Astörkemnär	üzbäk tele uyğır tele ili-törki tele çağatay tele †
Tel ğäiläse	Altay telläre Törki tellär Qarluq telläre

Qarluq tellärenä üzbäk tele häm uyğır tele qarıylar.

Qarluq tellärendä yaqınça 60 mln. keşe söyli.

Tarix

Bügenge qarluq telläre borınğı qarluq telennän çıqqannar. Borınğı qarluq tele VIII-XV ğasırlarda Üzäk Aziädä taralğan bulğan, Qarluq qahanlığında (766-940) näq qarluq telendä söyläşkännär.

Borınğı qarluq tele soñraq çağatay häm qaraxanid telläre nigezendä yatqan, soñraq üzbäk tele, uyğır tele, ili-törki telenä äylängän.

Taswir

Qarluq-uyğır tele d-törendäge tellärgä qarıy. Qarluq-uyğır yazu tele şulay uq qaraxanid tele dip yörtelä, şulay uq borınğı uyğır tele bulğan.

Qarluq-xäräzem telläre j-törendäge tellärgä qarıy. Qarluq-xäräzem yazu tele çağatay tele dip yörtelä, ul Altın Urda qayber öleşlärendä dä qullanılğan, anıñ nigezendä türki tel bulğan.

Bügenge qarluq-xäräzem telläre - üzbäk tele häm uyğır tele.

Tatar telennän ayırmalı bularaq qarluq tellärendä singarmonizm yuğalğan.

Çağıştıru

Tellär	Cömlä
Tatarça	Balalar mäktäptä telebezne latin älifbası belän yaza.
Üzbäkçä	Bolalar maktabda tilimizni latin alifbosi bilan / ila yozadi.
Uyğırça	Balilar mektepte tilimizni latin elipbesi bilen yazidu.

Sıltamalar

• БОРЫНГЫ ТӨРКИ ТЕЛЛӘР(үле сылтама) Татар энциклопедиясе
• Э. Р. Тенишев (ред.). Сравнительно-историческая грамматика тюркских языков. Региональные реконструкции. М., 2002;
• Языки мира. Тюркские языки. М., 1997, Бишкек, 1997.
• Johanson, Lars and Csató, Éva Ágnes (1998). The Turkic Languages. London: Routledge. ISBN 0-415-08200-5.
• Menges, Karl H. (1995). The Turkic Languages and Peoples. Wiesbaden: Harrassowitz. ISBN 3-447-03533-1.
• А. Н. Самойлович. Тюркское языкознание. Филология. Руника. М., 2005
• Э. Р. Тенишев (ред.). Сравнительно-историческая грамматика тюркских языков. Региональные реконструкции. М., 2002.