Дмитрий Зеленин
Дмитрий Константин улы Зеленин ( 21 октябрь (2 ноябрь) 1878, Люк, Вятка губернасы— 31 август 1954, Ленинград) - рус һәм совет этнографы .
| Дмитрий Зеленин | |
|---|---|
 | |
| Туган | 21 октябрь (2 ноябрь) 1878[1][2] Люк[d], Сарапул өязе, Нократ губернасы, Россия империясе |
| Үлгән | 31 август 1954[3][1][2][…] (75 яшь) Санкт-Петербург, РСФСР, СССР[3] |
| Ватандашлыгы | Россия империясе.svg){kind=small} СССР |
| Әлма-матер | Вәтке руханилар семинариясе[d] һәм Дерпт университеты[d] |
| Һөнәре | антрополог, телбелгеч, өлкәне өйрәнүче, язучы, собиратель народных сказок |
| Эш бирүче | Харьков милли университеты[d] һәм Санкт-Петербург дәүләт университеты |
Биографиясе
үзгәртүДмитрий Зеленин Нократ губернасы Сарапул өязенең Люк авылында хәерче секстон гаиләсендә туган [4] . Ул Вятка теология семинариясен (1898) [5] һәм Юрьев университетының тарих һәм филология факультетын тәмамлаган (1904).
Хезмәтләрен беренче тапкыр университетта укыганда бастыра башлый. Аның рус халык шигърияте һәм диалектлары буенча төп әсәрләре 1900-1915 елларда басылып чыга. Аның күпчелек әсәрләре туган җире белән бәйле, анда галим экспедициягә бара, аннары Ватка фәнни архив комиссиясе эшендә актив катнашып, якташлары белән тыгыз бәйләнештә тора. Ул «Великорусские говоры с неорганическим и непереходным смягчением задненебных согласных в связи с течениями позднейшей великорусской колонизации» (Санкт-Петербург, 1913) магистрлык диссертациясен яклады, һәм ул Көнчыгыш славяннарны этник һәм диалект буенча дүрт "тармакка" бүлә. Бу концепция "Russische (Ostslavische) Volkskunde" (Лейпциг, 1927) әсәрендә эшләнде, һәм ул "торак төре, кием һәм тормышның башка үзенчәлекләре" буенча бер-берсенә охшамаган төньяк һәм көньяк великоруслар арасында "кискен аерманы" билгеләде. Әсәр беренче тапкыр 1991 елда "Көнчыгыш славян этнографиясе" исеме белән бастырылган.
1916 елдан Зеленин Харьков университетының рус теле һәм әдәбияты кафедрасын җитәкли.
1925 елда ул Ленинград университетының этнография кафедрасы профессоры итеп билгеләнә һәм СССР Фәннәр академиясенең тиешле әгъзасы итеп сайлана.
Фәнни эшчәнлеге
үзгәртүКөнчыгыш славян фольклористикасын үстерүдә Зеленин төзегән әкиятләр җыентыклары һәм аның рус такмакларының әһәмияте, әлеге фольклор жанрының эстетик мөмкинлекләре турында фикерләре зур роль уйнады. Д.К.Зеленинның 1914 елның Петроградта басылып чыккан «Великорусские сказки Пермской губернии» җыентыгы кушымтасында 12 башкорт әкияте урнаштырылган[6].
Зеленкийның этнографик эшләре, нигездә, Көнчыгыш славяннарының матди мәдәниятенә һәм диннәренә багышланган. Аның эшләре СССРда гына түгел, чит илләрдә дә танылган. 1946 елда Яшел Үзән Болгар академиясенең чит ил әгъзасы итеп сайлана.
Бүләкләре
үзгәртү- Кызыл Байрак Хезмәт ордены (06/10/1945)
- медальләр
Төп әсәрләре
үзгәртү- Новые веяния в народной поэзии. — М., 1901.
- Н. И. Ильминский и просвещение инородцев. — СПб.: «Русская школа», 1902. — 20 с.
- Песни деревенской молодежи. — Вятка, 1903.
- Отчет о диалектологической поездке в Вятскую губернию. — СПб.: тип. Имп. Акад. наук, 1903. — 189 с.
- Народные присловья и анекдоты о русских жителях Вятской губернии (Этногр. и ист.-лит. очерк). — Вятка: Губ. тип., 1904. — 54 с.
- Кама и Вятка. Путеводитель. — Юрьев, 1904.
- Русская соха, её история и виды 2022 елның 18 гыйнвар көнендә архивланган.. — Вятка, 1908
- Великорусские говоры…. — СПб.: Отд. рус. яз. и словесности Имп. Акад. наук, 1913. — XVI, 544 с., 1 л. карт.
- Великорусские сказки Пермской губернии. — Пг., 1914 — 656 c.
- Великорусские сказки Вятской губернии. — Пг., 1915 — 640 c.
- Библиографический указатель русской этнографической литературы о внешнем быте народов России. 1700—1910 гг. — СПб., 1913 — 733 c.
- Очерки русской мифологии. Вып. 1: Умершие неестественной смертью и русалки. — Пг., 1916.
- Russische (Ostslavische) Volkskunde = Русская (восточнославянская) этнография. — Лейпциг, 1927.
- Имущественные запреты как пережитки первобытного коммунизма. — Л., 1934
- Культ онгонов в Сибири. — М.-Л.: 1936
- Тотемы-деревья в сказаниях и обрядах европейских народов. — М.-Л., 1937
- Восточнославянская этнография. 2021 елның 1 август көнендә архивланган. — М.: Наука, 1991. (перевод с немецкого)
- Избранные труды. Статьи по духовной культуре 1901—1913 гг. 2020 елның 18 февраль көнендә архивланган. — М.: Индрик, 1994
- Избранные труды. Очерки русской мифологии. — М.: Индрик, 1995
- Избранные труды. Статьи по духовной культуре 1917—1934 гг. 2020 елның 18 февраль көнендә архивланган. — М.: Индрик, 1999
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 Литераторы Санкт-Петербурга. ХХ век / мөхәррир О. В. Богданова
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Зеленин Дмитрий Константинович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / мөхәррир А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Ныне — в Завьяловском районе Удмуртии.
- ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2020-06-29, retrieved 2020-08-16
- ↑ https://studizba.com/lectures/15-istoriya/514-lekcii-po-kraevedeniyu/8588-24-issledovateli-kraya-bashkirskogo.html
Сылтамалар
үзгәртү- Зеленин Дмитрий Константинович // на сайте «ХРОНОС»
- Профиль Дмитрия Константиновича Зеленина на официальном сайте РАН
- Сосницкий Д. А., Ростовцев Е. А. Зеленин Дмитрий Константинович // Биографика СПбГУ
- Зеленин Д. К.: Сочинения