Вишну Николо мөһере

Вишну Николо Мөһере Гандһара төбәгеннән безнең эраның 4-енче гасыры белән даталанган (1,4 дюймга 1,05 дюйм) "нәзек уеп ясалган" овал агат мөһере. 1892 елдан бирле ул Британия Музеенда булган.[1] Мөһер дүрт куллы Илаһка, мөгаен Вишнуны яки Васудевага табына торган патша тугърыны сурәтли[2] Илаһ Вишнуның классик атрибутларын: гада чукмарын, чакра дискын, тәгәрмәчен һәм лотосны тота.[3][4][1] Табынучының аяклары янында ике сызыклы язма һәм монограмма бар.[1] Британия Музее язманы Бактрия телендә дип тасвирлый һәм шулай дип транслитерацияли: "(1) saso reo iastoo (2) algo",: "Сас-ре(в) табыну җитәкчесе (?)" дип тәрҗемә ителә.[1] Ул шул вакытта Британия Һиндстанының Төньяк-Көнбатыш Провинциясендә, хәзер Пакистанның Хайбер Пахтунхвада табылган булган.[1]

Интерпретацияләр

үзгәртү

Мөһер турында беренче мәртәбә Александр Каннингһэм Нумизматик Хроника игълан иткән.[3][5] Каннингһэм чәч алынганы охшашлыгына нигезләнеп тугърыда безнең эрага кадәр якынча 140-180 елларда хөкем иткән Кушан императоры Һувишканы кергән.[4] Хәзерге вакытка якынрак Роман Гһиршман мөһердә текст Кушан язмасында һәм өч төп Һинд дине Илаһын:

"Миһираны, Вишнуны, Шиваны" искә ала.

Хәзерге заманга якынрак интерпретация атрибутлары соңрак ореолга өстәп Вишну иконографиясендә янә кулланылган иртә Илаһ - Васудэва икәнен фараз итә.[6][7] Соңрак өйрәнү шулай ук тугърыны Һувишка белән түгел, ә Һуна патшасы белән идентификацияли.[5][4] Тугъры шулай ук Кушано-Сасанид яки Кидарит патшазадәсе булырга мөмкин булган.[8] Мөһер шулай ук безнең эраның 500 елында агымда булган өч Илаһның Сурья (“Кояш” мәгънәсендә Миһира өчен башка исем), Вишну һәм Шиваның композит культын фараз итәргә мөмкинчелек бирә.[5] Шулай да, 2019 елда Британия Музее язманың башка укылуын бирә.[1]

Билгеләмәләр

үзгәртү
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 British Museum page
  2. "A much better known «syncretistic» image is the one depicted on a well-known «nicolo» seal (....) Ghirshman thought of a composite deity (Mihira-Visnu-Siva, Ibidem: 55-58), although an identification with the god Vasudeva is perhaps more likely (Mitterwallner 1986: 10)" (1996) «Silk Road Art and Archaeology: Journal of the Institute of Silk Road Studies, Kamakura» (en).
  3. 3,0 3,1 1893 Numismatic Chonicle p.126
  4. 4,0 4,1 4,2 Śaivāgamas: A Study in the Socio-economic Ideas and Institutions of Kashmir (200 B.C. to A.D. 700) V. N. Drabu, Indus Publishing, 1990 p.201
  5. 5,0 5,1 5,2 Buddhism in Central Asia, by Baij Nath Puri, Motilal Banarsidass Publ., 1987, p.131-132
  6. "A much better known «syncretistic» image is the one depicted on a well-known «nicolo» seal (....) Ghirshman thought of a composite deity (Mihira-Visnu-Siva, Ibidem: 55-58), although an identification with the god Vasudeva is perhaps more likely (Mitterwallner 1986: 10)" (1996) «Silk Road Art and Archaeology: Journal of the Institute of Silk Road Studies, Kamakura» (en).
  7. For English summary, see page 80 Schmid, Charlotte (1997). Les Vaikuṇṭha gupta de Mathura : Viṣṇu ou Kṛṣṇa?. pp. 60–88. https://www.persee.fr/doc/arasi_0004-3958_1997_num_52_1_1401. 
  8. (2007) «South Asia Bulletin: Volume 27, Issue 2». South Asia Bulletin. “A seal inscribed in Bactrian , fourth to fifth century AD , shows a Kushano - Sasanian or Kidarite official worshipping Vishnu : Pierfrancesco Callieri , Seals and Sealings from the North - West of the Indian Subcontinent and Afghanistan.”

Искәрмәләр

үзгәртү

Дәвам итеп укырга мөмкин

үзгәртү
  • Callieri, Seals and Sealing, 1997, Naples (p. 190)