Борис Куракин
Кенәз Борис Иванович Куракин ( 20 [30] июль 1676 [3], Мәскәү - 17 [28] октябрь 1727, Париж ) - Бөек Петрның хезмәттәше һәм баҗасы [4], Россиянең чит илдәге беренче даими илчесе; хосусый киңәшче. Ул Куракиннар гаиләсендә бер гасырлык дипломатик хезмәт традициясенә нигез сала.
| Борис Куракин | |
|---|---|
 | |
| Туган | 20 (30) июль 1676 Мәскәү, Рус дәүләте[1] |
| Үлгән | 17 (28) октябрь 1727 (51 яшь) Париж, Франция патшалыгы[1] |
| Ватандашлыгы | Рус дәүләте Россия империясе |
| Һөнәре | дипломат, сәясәтче, язучы |
| Җефет | Ксения Фёдоровна Лопухина[d] һәм Мария Фёдоровна Урусова[d] |
| Балалар | Татьяна Борисовна Куракина[d][2], Александр Борисович Куракин[d] һәм Екатерина Борисовна Куракина[d] |
| Ата-ана | |
Биографиясе
үзгәртүБорис Куракинның биографиясенең төп чыганагы - «Кенәз Борис Куракинның үзе тасвирлаган тормышы». Үзенең биографиясенең башында ул 1705 елның 25 сентябрендә яза башлаган датаны куя.
Иртә еллары
үзгәртүГедиминовичлар нәселеннән Иван Григорьевич һәм кызлыкта кенәз кызы Одоевская Феодосия Алексеевна (1677-нче елда) гаиләсендә туган. Патша Федор Алексеевичның крестнигы.
Бала чагында еш авырый иде.
1682 елда аның әтисе Смоленск провинциясенә воеводалыкка җибәрелә, һәм ул таш авыруларыннан (бөер авыруы) үлә. Аннан соң Борис, абыйсы Михаил һәм сеңлесе Марияны (1684 елда үлгән) үги әниләре тәрбияли.
Хәрби карьерасы
үзгәртү1683 елдан ул Петр I нең иң якын кешесе була, Семеновская бистәсе янындагы хәрби күңел ачуларда катнаша. " Күңелле полклар " оештыру белән - Семеновский полкында, ул Азов кампанияләрендә дә катнаша, лейтенант, 1696 елдан - капитан.
1696 елда аны Италиягә диңгез эшләре, фортификация һәм математика фәннәрен өйрәнергә җибәрәләр.
1700 елда аңа "Казан сарае боерыгыннан грамота буенча" булачак Пенза губернасының Хопёр һәм Сердоба елгалары буйлап 17 мең дисәтинәгә кадәр җир кире кагыла. Шул ук елны Борис Иванович «Сура елгасы артында, Юловка елгасында җирләр сатып ала, анда хәзер Пенза өлкәсенең Городище районы территориясендә урнашкан Павло-Куракино авылына нигез сала.
Төньяк сугыш башлану белән Нарва (1700) походында катнаша, аннары Нотебург (1702), Ниеншанц (1703) һәм Нарваны (1704) алуда катнаша, 1703 елда Семенов полкының лейб-гвардия майоры чинын ала.
1705 - 1706 елларда ул дәвалану өчен чит илдә, Германия, Нидерланд, Англиядә була. 1707 елның 19 гыйнварында Жовквада аңа Семьоновский тормыш сакчылары полкының ярым полковнигы чины бирелә, ләкин тиздән Италиягә дипломатик миссия белән, шул исәптән Римга, Папа Станислав Лешчинскийның Польша патшасы булып танылмавын таләп итү өчен җибәрелә.
1708 елда Россиягә каршы Карл XII кампаниясе башлангач, ул армиягә кире кайта, Семеновский һәм Әстерхан полкларына А. Д. Меншиков дивизиясендә командалык итә, 1709 елда Полтава сугышында Семеновск полкына командалык иткен, емма бернинди булеклер белен билгеленми.
Дипломатик карьерасы
үзгәртү1709 елдан 1712 елга кадәр Б. И. Куракин Лондонда, Һанноверда һәм Гаагада Россия вәкиле була, 1713 елда яшерен киңәшче чинын ала, Утрехт конгрессында Россиянең Тулы вәкаләтле вәкиле буларак катнаша.; 1715 елда Һанновер белән Грейфсвальд Союз килешүен имзалый, 1716 елдан Париждагы илче була. 1714 елның 14 сентябрендәге иң югары рескрипт белән гвардия подполковнигынан генерал-майор дәрәҗәсенә күтәрелә.
1717 елда аңа Беренче Андрей ордены бирелә; 1725 елның 30 августында Изге Александр Невский ордены рыцаре була; 1725 елның 14 ноябрендә гамәлдәге яшерен киңәшче дәрәҗәсенә күтәрелә.
1722 елда Бөек Петр Фарсы кампаниясенә чыгып, аңа Европа судларында аккредитацияләнгән барлык Россия илчеләре җитәкчелеген ышанып тапшыра. 1724 елда аны Парижга илче итеп җибәрәләр, һәм ул 1727 елда вафат була. Күп кенә аның киләчәк буыннары шулай ук дипломатиядә искиткеч карьера ясый.
Б.И. Куракин Мәскәүдә дворян исемендәге 12 ярлы офицерны тоту өчен хәстахәнә ("шпиталь") оештырырга васыять итә һәм аның кагыйдәләрен эшли. 1730 елларда әтисе Александр Куракин ихтыярын үтәүдә. Басманная Слободала Куракин хәйрия йортын оештыра [5][6] .
Язучы
үзгәртүКуракин үз чорының иң белемле кешеләренең берсе буларак, язмаларында еш голланд, француз һәм итальян телләрен куллана. Аңа көндәлек һәм сәяхәт язмалары, 1709 елга тиклемге автобиография, Россия-Швеция сугышы тарихы, политик язмалар, киң бизнес һәм гаилә корреспонденцияләре ҡарый. Ул Россиянең тулы тарихын язарга уйлый, анда, нигездә, Петр патшалыгына тукталырга ниятли, тик «1682-1694 елларда Петр Алексеевич һәм һәм аның якын кешеләре тарихын» генә язарга өлгерә [7][8]
Никахы һәм балалары
үзгәртүУл ике тапкыр өйләнгән, биш баласы бар.
- 1691 елдан хатыны Ксения Федоровна Лопухина (1677 - 1698 елның феврале), Петр Беренченең беренче хатыны Евдокия Лопухинаның апасы. Ул чахоткадан үлә.
- Татьяна (1 гыйнвар (14), 1696-1757) - генерал-фельдмаршал кензә М.М.Голицынның икенче хатыны;
- Александр (31 июль (13 август) 1697-1749) - обер-шталмейстер, Александра Ивановна Панинага өйләнгән (1711-1786);
- 1699 елның ноябренән хатыны кенәз кызы Мария Федоровна Урусова (1731 елда үлә) [9], боярин Федор Семён Урусовның кызы, патшабикә Агафья Семеновнаның кыз туганы
- Сергей, 1700 елда туган Ул ел ярымнан соң үлде;
- Екатерина (25 октябрь (7 ноябрь) 1703-1772), 1718 елда граф М. Г. Головкинның кәләше була, әтисе бу никах турында кайгырта, ләкин нәтиҗәсез. 1730 елдан башлап, фельдмаршал граф А.Б. Бутурлинның икенче хатыны;
- Василий.
Әсәрләре
үзгәртү- Военная хитрость царя Петра Алексеевича под Нарвою 8-го июня 1704 г. Рассказ очевидца князя Б. И. Куракина // Архив кн. Ф. А. Куракина. — Кн. 3. — Спб., 1892. — С. 152—153. 2013 елның 3 ноябрь көнендә архивланган.
- Всеподданнейшее прошение кн. Б. И. Куракина. Марта 10-го дня 1723 года // Архив кн. Ф. А. Куракина. — Кн. 1. — Спб., 1890. — С. 288—290. 2018 елның 12 июнь көнендә архивланган.
- Гистория о Петре I и ближних к нему людях. 1682—1695 гг. // Русская старина, 1890. — Т. 68. — № 10. — С. 238—260. — Редакц. статья: Село Надеждино и архив кн. Ф. А. Куракина в 1888 и 1890 гг. — С. 229—237. 2011 елның 19 апрель көнендә архивланган.
- Дневник и путевые заметки князя Бориса Ивановича Куракина. 1705—1707 // Архив кн. Ф. А. Куракина. — Кн. 1. — Спб., 1890. — С. 101—240. 2013 елның 3 ноябрь көнендә архивланган.
- Духовная князя Бориса Ивановича Куракина // Русский архив, 1893. — Кн. 1. — Вып. 2. — С. 149—158. 2018 елның 12 июнь көнендә архивланган.
- Жизнь князя Бориса Ивановича Куракина им самим описанная. 1676 июля/20 1709 // Архив кн. Ф. А. Куракина. — Кн. 1. — Спб., 1890. — С. 243—287. 2018 елның 3 июнь көнендә архивланган.
- Записка кн. Б. И. Куракина о войне и мире. 1720 г. // Архив кн. Ф. А. Куракина. — Кн. 1. — Спб., 1890. — С. 341—348. 2018 елның 7 июнь көнендә архивланган.
- Записка кн. Б. И. Куракина об отношениях держав и делах политических. 1718 г. 3 (14) октября. Гага // Архив кн. Ф. А. Куракина. — Кн. 1. — Спб., 1890. — С. 329—340. 2017 елның 1 сентябрь көнендә архивланган.
- Записки князя Бориса Ивановича Куракина о пребывании в Англии, отъезде в Россию к армии, путешествие с царем Петром Алексеевичем в Карлсбад и о назначении своем на съезд в Утрехт . 1710-1711-1712. Писано в aпреле 1712 г. // Архив кн. Ф. А. Куракина. — Кн. 3. — Спб., 1892. — С. 301—314. 2012 елның 7 апрель көнендә архивланган.
- Русско-шведская война. Записки. 1700—1710 // Архив кн. Ф. А. Куракина. — Кн. 1. — Спб., 1890. — С. 291—328. 2014 елның 24 июль көнендә архивланган.
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Куракин Борис Иванович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / мөхәррир А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Pas L. v. Genealogics — 2003.
- ↑ В «Русском биографическом словаре» А. А. Половцова ошибочно — 20 июнь.
- ↑ Пётр I и Куракин были женаты на родных сёстрах Лопухиных.
- ↑ Куракинский дом: переплетение судеб и страстей. әлеге чыганактан 2016-03-04 архивланды. 2013-08-14 тикшерелгән.
- ↑ Князья Куракины в истории и культуре России XVIII—XX вв.. Московский дом национальностей. әлеге чыганактан 2013-07-19 архивланды. 2013-08-14 тикшерелгән.
- ↑ Сочинения Куракина, представляющие характерный образчик языка Петровского времени, а также и другие его бумаги, напечатанные в первых томах «Архива князя А. Ф. Куракина» (СПб. 1890 и сл.)
- ↑ Работу Куракина «Обозрение новых данных для истории Петра, в них содержащихся», см. в ст. Е. Ф. Шмурло («Журн. Мин. Народ. пр.» 1881 год № 1) и А. Г. Брикнера («Вестник Европы» 1891 год № 9).
- ↑ Из истории поселения. Стрелковское поселе ние сегодня. Сайт с.п. Стрелковское. әлеге чыганактан 2012-03-12 архивланды. 2010-10-26 тикшерелгән.
Әдәбият
үзгәртү- Куракин, князь Борис Иванович // Русский биографический словарь: В 25 т. / под наблюдением А. А. Половцова. 1896—1918.
- В. Н. Дружинин «Державы Российской посол» (1981, переизд. 1994, 1997, 2001).