Алексей Кайгородов
Алексей Иванович Кайгородов (белар. Аляксей Іванавіч Кайгародаў; 1881-1951) - Совет һәм Беларусия галиме һәм климатология һәм геофизика өлкәсендәге укытучы, физика һәм математика фәннәре докторы (1934), профессор (1949), Беларусия ССР Милли Фәннәр Академиясе академигы (1947; 1936). Беларусия ССР Үзәк Башкарма Комитеты (1924-1926) һәм Беларусия ССР Милли Фәннәр Академиясе Президиумы әгъзасы (1936-1938).
| Алексей Кайгородов | |
|---|---|
| Туган | 14 ноябрь 1881 ел Новгород, Рәсәй империясе |
| Үлгән | 27 сентябрь 1951 ел (69 яшь) Мәскәү, РСФСР, СССР |
| Әлма-матер | Санкт-Петербург император университеты (1908) |
| Эш бирүче | Физика-техник институты |
| Гыйльми дәрәҗә: | физика-математика фәннәре докторы |
| Гыйльми исем: | профессор, академик |
Биография үзгәртү
1881 елның 14 ноябрендә Новгородта туган.
1903 - 1908 елларда Санкт-Петербург университетының физика һәм математика факультетының табигый фәннәр бүлегендә укыган. 1908-1912 елларда ул Петроград гимназиясендә математика һәм физика укытучысы, шул ук вакытта Санкт-Петербург университетында фәнни химия лабораториясендә тикшерүче булып эшләгән. 1914 елдан төп физик обсерваториядә физик-метеоролог булып фәнни эштә хезмәтен дәвам итә.
1919 елдан ул Беларусия авыл хуҗалыгы академиясендә метеорология һәм климатология кафедрасы мөдире булып эшләде. 1930 елдан Минск геофизик обсерваториясендә директор, 1932 - 1938 елларда Белоруссия ССР Физик-Техник институтында галим, 1936 - 1938 елларда Беларусия ССР Милли Фәннәр Академиясе Президиумы әгъзасы булып хезмәт юлын дәвам итә.
1938-1941 елларда СССР Халык Комиссарлары Советы каршындагы Гидрометеорология хезмәтенең төп дирекциясендә фәнни эштә хезмәт итә. 1941 - 1944 елларда ул Мәскәү Гидрометеорология институтында бүлек мөдире вазифасын башкара. 1945 - 1951 елларда Мәскәү региональ педагогик институтында физик география кафедрасы мөдире булып эшли [1] [2] [3] [4].
Фәнни-педагогик эшчәнлеге һәм фәнгә керткән өлеше үзгәртү
А.И.Кайгородовның төп фәнни-педагогик эшчәнлеге эксперименталь геофизика, климатология һәм метеорология өлкәсендәге проблемалар белән бәйле. Ул Белоруссия ССРында авыл хуҗалыгы метеорологиясе, микроклимат һәм климат өлкәсендә тикшеренүләр алып барган. Аның җитәкчелегендә дөнья климатларының классификациясе бирелде һәм Беларусия ССР өчен авыл хуҗалыгы эшләренең вакыты өчен тәкъдимнәр эшләнде. 1912 елда ул кислота химиясе өлкәсендә тикшеренүләр өчен Россия Физикохимия Җәмгыяте әгъзасы итеп сайлана. 1924-1926 елларда, фәнни-педагогик эштән тыш, Беларусия ССР Үзәк Башкарма комитеты әгъзасы буларак иҗтимагый-сәяси эш белән дә шөгыльләнә.
1961 елда ул "Дифференциаль тигезләмәләр өчен артта калган аргумент белән кайбер проблемаларның функцияләрендә киңәю" темасына кандидатлык диссертациясе, 1934 елда физика һәм математика фәннәре докторы дәрәҗәсе буенча "Зәгыйфь гиперболик тигезләмәләр өчен Каучи проблемасы" темасы белән докторлык диссертациясен яклады. 1949 елда ул СССРның Югары Аттестация Комиссиясе тарафыннан профессор академик титулына лаек булды. 1936 елда ул корреспондент әгъза һәм 1947 елда - Беларусия ССР Милли Фәннәр академиясенең тулы әгъзасы итеп сайланды. A.И. Кайгородов илледән артык фәнни хезмәт, шул исәптән биш монография авторы [1] [2] [4] [3].
1951 елның 27 сентябрендә Мәскәүдә үлә.
Төп хезмәтләре үзгәртү
- Практическая метеорология: Краткое руководство к производству и обработке метеорологических наблюдений / А. И. Кайгородов, проф. — Горки БССР: Горецкий с.-х. инст., 1923. — 141 с.
- Климатический очерк Смоленской губернии: С прил. табл. климатологич. картограмм / А. И. Кайгородов, проф. Белорус. гос. с.-х. акад. Смоленск. губ. стат. бюро. — Смоленск: Б. и., 1925. — 48 с.
- Практическая метеорология: Руководство к пользованию метеорологическими приборами, обработке наблюдений и применению их к целям климатографии. — 2-е изд., испр. и доп. — Горки: Белорус. акад. С.Х., 1927. — 158 с.
- Астрономические основы исчисления времени и солнечной географии: Метод. пособие для студентов-заочников пед. и учительских ин-тов / А. И. Кайгородов; Гл. упр. высш. учеб. заведений М-ва просвещения РСФСР. Науч.-метод. кабинет по заоч. обучению учителей. — Москва: Учпедгиз, 1949. — 80 с.
- Естественная зональная классификация климатов земного шара / А. И. Кайгородов, действ. чл. Акад. наук Белорус. ССР; Акад. наук СССР. Ин-т географии Акад. наук БССР. Ин-т соц. сельского хозяйства. — Москва: Изд-во Акад. наук СССР, 1955. — 119 с
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ 1,0 1,1 Кайгородов, Алексей Иванович // Национальная академия наук Беларуси
- ↑ 2,0 2,1 Максимов С. А. Алексей Иванович Кайгородов / Метеорология и гидрология // 1951, № 10
- ↑ 3,0 3,1 Физики: Биогр. справочник / Ю. А. Храмов. — Киев : Наук. думка, 1977. — 509 с
- ↑ 4,0 4,1 Кайгородов Алексей Иванович // Центральная научная библиотека имени Якуба Коласа НАН Беларуси
Әдәбият үзгәртү
- Беларусия энциклопедиясе: 18 томда / Редакция: Г.П.Пашков һ.б. .. - Минск: BelEn, 1998. - Т. 7: Экран саклаучы - Кантата. - С. 439. - 604 б. - ISBN 985-11-0130-3
- Беларусия: энциклопедик белешмәлек китабы / Редкол. И.Саченко (җав. ред.) һәм башкалар; М. В. Драко, М. Хилкевич. - Минск: BelEn, 1995. - С. 354. - 800 б. - ISBN 985-11-0026-9