Кижи (музей-тыюлык)
Кижи — Россия Федерациясенең Карелия Республикасында урнашкан дәүләт тарихи-архитектура һәм этнография музей-тыюлыгы.
| Кижи | |
| Нигезләнү датасы | 1966 |
|---|---|
 | |
| Дәүләт |
 Россия |
| Административ-территориаль берәмлек | Кижи[d] |
| Урын | Карелия |
| Табигый-георафик объект эчендә урнашкан | Кижи (утрау) |
| Мәдәни мирас һәйкәлләре исемлегенә керә | список объектов культурного наследия: Кижи[d] |
| Мирас статусы | Россиянең мәдәни мирас объекты[d][1] |
| Рәсми веб-сайт | kizhi.karelia.ru |
| Социаль медиаларда күзәтүчеләре | 17 900 ± 99[2] |
 | |
 Кижи Викиҗыентыкта | |
Музей исеме Кижи утравы буенча бирелгән, анда музей экспозициясенең төп өлеше урнашкан. Музей объектлары шулай ук Петрозаводскида һәм Медвежьегорск районының кайбер торак пунктларында урнашкан.
«Кижи» музей-тыюлыгы территориясендә урнашкан барлык гыйбадәтханәләр Спас-Кижи Патриарх йорты составына кертелгән.
Тарихы
үзгәртүДәүләт мәдәният учреждениесе буларак Музей 1966 елдан бирле эшли.[3] Башта ул ике чиркәүдән һәм XVIII—XIX гасырларда Кижи погостының колокольняларыннан — борынгы архитектура һәйкәлләреннән торган. Хәзерге вакытта аны чит илләрдән китерелгән часовня, йорт, иконалар, карел, рус һәм вепс авылларыннан килгән көнкүреш әйберләре һәм хуҗалык корылмалары, шулай ук чит ил һәм Петрозаводсктагы тарихи объектлар тулыландыра.[4].
ЮНЕСКО экспертлары бәяләвенчә, җирле белгечләр тарафыннан һәйкәлләрне торгызу тәҗрибәсе уникаль дип танылды, 2020 елдан музей-тыюлык базасында агач биналарны саклау буенча Бөтенроссия үзәге эшли башлый.[5].
- Музей- тыюлык директорлары[6]
- Смирнов Владимир Иванович (1966—1968)
- Ниеми Вилхо Арвидович (1969—1975)[7]
- Ионова Валентина Матвеевна (1975—1979)
- Шилова (Лопаткина) Людмила Васильевна (1979—1984)
- Лопаткин Михаил Васильевич (1984—1988, 1991—1998)
- Шелыбков Александр Дмитриевич (1989)
- Набокова Ольга Афанасьевна (1990—1992)
- Луговой Дмитрий Дмитриевич (1998—1999)
- Аверьянова Эльвира Валентиновна (2000—2013)
- Нелидов Андрей Витальевич (2013—2015)
- Богданова Елена Викторовна (с 2015 года).
Сак зонасы
үзгәртү«Кижи» музей-тыюлыгы территориясе тарихи-мәдәни әһәмияттәге җирләр статусына ия.
Федераль буйсынудагы «Кижский» дәүләт табигый заказнигы «Кижи» музей-тыюлыгының сак зонасын үз эченә ала.[8] Тыюлыкны саклау режимы милли парк режимы белән охшаш. Тыюлыкның бөтен территориясендә ау, мамык һәм йомырка җыю, кошлар үрчү вакытының ахырына кадәр оялы утрауларда булу, урман киптерү мелиорациясе, урман һәм авыл хуҗалыгында агу химикатларын куллану, геологик-тикшеренү эшләре һәм файдалы казылмалар эшләү тыела.
Яхталар һәм башка транспорт хәрәкәте гомуми файдаланудагы юллар һәм су юллары белән чикләнгән. Терлек көтүе «Прогресс» совхозы җирләре белән чикләнә. Ирекле хәрәкәт итү, җиләк-җимеш, балык тоту һ.б. җыю җирле халыкка һәм хезмәткәрләргә генә рөхсәт ителә. Тукталышлар һәм төн кунаклар туристларга бары махсус билгеләнгән урыннарда гына рөхсәт ителә.[9].
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ Указ Президента РФ № 176 от 05.09.1997
- ↑ Интерфейс программирования приложения YouTube
- ↑ Из истории становления музея-заповедника «Кижи». Музей-заповедник «Кижи» (2006).
- ↑ Кижи. әлеге чыганактан 2012-10-11 архивланды. 2013-01-30 тикшерелгән.
- ↑ В Кижи идут реставрационные работы. Телеканал «Россия. Культура» (2020/01/04). 2020-01-04 тикшерелгән.(үле сылтама)
- ↑ Директора музея-заповедника «Кижи».
- ↑ Губернатор острова Кижи.
- ↑ Кижский заказник
- ↑ Кижский заказник, archived from the original on 2013-03-10, retrieved 2020-11-06
Чыганаклар
үзгәртү- Государственный историко-архитектурный и этнографический музей-заповедник «Кижи»: Каталог // Авт.-сост. А. Т. Беляев, Б. А. Гущин, В. А. Гущина — Петрозаводск, 1973. — 100 с.
- Витухновская М. А. Государственный историко-архитектурный и этнографический музей-заповедник Кижи: Путеводитель. — Петрозаводск: «Карелия», 1988. — 160 с.: ил.
- Мельников И. В., Семененко О. А. Кижи. Альбом-путеводитель по музею-заповеднику «Кижи» — Петрозаводск. 2008, — 176 с.