Атырау

Атырау (каз. Атырау, искечә — Гурьев) — Казакъстан Республикасы шәһәре, Атырау өлкәсенең административ үзәге.

Атырау
каз. Атырау
Байрак	Илтамга
Нигезләнү датасы	1640
Рәсми исем	Атырау
Дәүләт	Казакъстан
Нәрсәнең башкаласы	Атырау өлкәсе, Гурьевский уезд[d] һәм Гурьевский округ[d]
Административ-территориаль берәмлек	Гурьев өлкәсе
Сәгать поясы	UTC+05:00
Халык саны	290 700 (1 гыйнвар 2020), 130 916 (17 гыйнвар 1979), 149 216 (12 гыйнвар 1989), 143 184 (14 февраль 1999), 165 387 (25 февраль 2009), 295 496 (1 гыйнвар 2021)
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек	−20 метр
Кардәш шәһәр	Әстерхан, Актау, Җаек, Актүбә, Сыктывкар, Ашдод[d] һәм Әбердин
Моның хуҗасы	Мунайшы[d]
Почта индексы	060001–060011
Рәсми веб-сайт	atyrau.gov.kz
Монда җирләнгәннәр төркеме	[d]
Атырау Викиҗыентыкта

Халык саны — 165 387 кеше (2009).

География

Шәһәр Җаек елгасы тамагы янында урнашкан.

Климат

• Уртача еллык температура — +9,9 °C
• Уртача еллык җил тизлеге — 4,1 м/с
• Уртача еллык һава дымлылыгы — 63%

Атырау (Гурьев) климаты
Күрсәткеч	Гый	Фев	Мар	Апр	Май	Июн	Июл	Авг	Сен	Окт	Ноя	Дек	Ел
Абсолют максимум, °C	10,5	15,0	26,3	32,5	37,6	41,9	42,7	41,6	40,1	29,6	19,9	11,8	42,7
Уртача максимум, °C	−2,8	−1,8	5,8	17,2	24,5	30,8	33,4	31,6	24,6	15,3	5,1	−1,1	15,2
Уртача температура, °C	−6,4	−6,3	0,8	11,2	18,4	24,5	26,8	24,8	18,0	9,7	1,3	−4,3	9,9
Уртача минимум, °C	−9,4	−9,9	−3,1	6,1	12,8	18,4	20,5	18,5	12,3	5,0	−1,7	−7	5,2
Абсолют минимум, °C	−37,9	−37,4	−32,3	−12,3	−2,3	2,3	8,1	4,8	−5,7	−15,7	−29,8	−35,8	−37,9
Явым-төшем нормасы, мм	14	11	15	16	23	18	10	12	8	16	18	14	175
Чыганак: Погода и климат

Тарих

1640 елда сәүдәгәр Гурий Назаров тарафыннан ныгытма буларак нигезләнә.

1667-68 елларда Степан Разинның баш күтәрүчеләре тарафыннан алына. XVII—XIX гасырларда Җаек шәһәрчеге (Яицкий городок), Түбән Җаек шәһәрчеге (Нижний Яицкий городок), Җаек тамагы шәһәрчеге (Усть-Яицкий городок), Гурьев шәһәрчеге (Гурьевский городок) исемнәрен йөрткән.

1885 елдан шәһәр һәм Җаек өлкәсенең Гурьев өязе үзәге статусын ала. 1938 елдан Гурьев өлкәсе үзәге булып тора.

1991 елда шәһәргә Атырау исеме кушыла.

Халык

1840	1959	1970	1979	1989	1999	2009
1 020	78 143	114 277	130 916	149 261	143 184	165 387

Икътисад

• Атырау нефть эшкәртү заводы

Шәхесләр

• Рәхимҗан Отарбаев (1956—2018), язучы, Атырау шәһәренең шәрәфле ватандашы (2011).

Кардәш шәһәрләр

• Актау, Казакъстан
• Уральск, Казакъстан
• Актөбе, Казакъстан
• Әстерхан, Россия
• Сыктывкар, Россия
• Ашдод, Израиль
• Әбердин, Шотландия, Бөекбритания

Галерея

• 
  Иске герб
• 
  Университет бинасы
• Мәчет
  Мәчет
• 
  Җаек елгасы