12 гыйнвар
дата
12 гыйнвар — Милади тәкъвимендә беренче айның уникенче көне. Ел ахырына кадәр 353 көн кала.
| ← гыйнвар → | ||||||
| Дш | Сш | Чш | Пҗ | Җм | Шм | Як |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | 31 | ||||
| 2024 ел | ||||||
Дөнья тарихында бу көн:
Дөньяви бәйрәмнәр һәм истәлекле вакыйгалар
үзгәртү
Халыкара
үзгәртү
Милли
үзгәртү
Әлҗәзаир — Йеннайер, бербер яңа елы (кабил. Asfugel n yennayer, гарәп. يناير (ميثولوجيا), фр. Yennayer, ингл. Yennayer).[1][2]
Россия — Прокуратура хезмәте эшчеләре көне (1996 елдан бирле).[3][4]
Танзания — Занзибар револүциясе көне (1964).[1][5][6][7]
Төрекмәнстан — Хәтер көне.[5][8]
Һиндстан — Милли яшьләр көне (Свами Вивекананда туган көне).[1][5][9]
Һөнәри, җәмгыяви һәм өлкә бәйрәмнәре
үзгәртү
Бpәзил — 
Пара федератив штатының 
Белем шәһәренең көне (1616 ел)
Маҗарстан — 2нче венгр əрмесе көне.- Йеннаер – берберларның (хәзерге Марокко, Әлҗәзаир, Ливия һәм Тунис җирләрендә яшәгән халык) яңа елы.
Бөек Британия патшалыгына кергән 
Шотландия дәүләтенең 
Глазго шәһәрендә кельт мәдәниятенә багышланган еллык "Сельтик Коннекшнз" (Кельт элемтәләре) музыкаль фестиваль башлану көне
Уругвай — Жасмин чәчәкләрен бүләк итү көне.[10]- Борынгы славәннарда — урлау көне, борынгы илаһларның бер берсенең яшь хатыннарын урлау вакыйгалары булган көне дип санала.
.svg){kind=small}
Вакыйгалар
үзгәртү
- 1923 – Яшь юксылның беренче саны чыга.
- 1866 – Лондон шәһәрендә Патшалык һавада очышлар җәмгыяте оешыла.
- 1908 – Эйфель манарасыннан беренче тапкыр хәбәр радиодулкыннар аша зур арага тапшырыла.
- 1950 — ССРБда үлем җәзасы кайтарыла.
- 1989 — ССРБда соңгы Халык исәбен алу уза.
Туулар
үзгәртү
Шулай ук карагыз: Төркем:12 гыйнвар көнне туганнар
- 1628 — Шарль Перро, француз язучысы-әкиятче, шагыйрь һәм тәнкыйтьче.
- 1852 — Пётр Прохоров,
- 1863 — Свами Вивекананда,
- 1874 — Николай Шебуев,
- 1876 — Джек Лондон, АКШ язучысы.
- 1882 — Габделкәрим әл-Хәттаби,
- 1892 — Антон Ласточкин,
- 1892 — Михаил Кирпонос,
- 1893 — Альфред Розенберг, уpыс чыгышлы алман сәяси, дәүләт һәм хәрби эшлеклесе.
- 1893 — Михаил Гуревич,
- 1893 — Һерман Геринг, алман сәяси, дәүләт һәм хәрби эшлеклесе.
- 1895 — Виктор Виноградов,
- 1899 — Пауль Һерман Мүллер,
- 1900 — Камал III, драма актеры.
- 1902 — Степан Емельянов,
- 1907 — Сергей Королёв, рус совет ракеталар белгече.
- 1909 — Андрей Адо,
- 1912 — Динмөхәммәт Кунаев, Казакъ ССР җитәкчесе, КПСС Үзәк комитеты әгъзасы.
- 1913 — Прасковья Ангелина,
- 1917 — Вячеслав Завойский, физика галиме.
- 1925 — Игнатий Дятлов,
- 1925 — Михаил Соколов,
- 1929 — Рәшит Диваев,
- 1930 — Тәүзыйха Зарипова,
- 1932 — Дженни Карези,
- 1939 — Виктор Григорьев,
- 1941 — Рафаил Булханов,
- 1943 — Абрик Камалов, механик-галим.
- 1944 — Джо Фрейзер,
- 1947 — Андрей Бусыгин,
- 1948 — Мидхәт Әхмәтов, татар шагыйре.
- 1949 — Валерий Лесунов, инженер-механик, ширкәт җитәкчесе.
- 1954 — Рәшит Әхмәтов,
- 1954 — Усман Гайсин,
- 1956 — Алексей Ременюк,
- 1956 — Илдар Зәбиров,
- 1956 — Николай Носков, композитор, җырчы, музыкант.
- 1957 — Галимҗан Кәбирев,
- 1963 — Нина Сөмбәтова,
- 1966 — Николай Савельев,
- 1967 — Рената Литвинова, рус актрисасы, режиссер һәм сценарист.
- 1972 — Дилбәр Булатова, татар язучысы, журналист.
- 1972 — Тото Вольфф,
- 1973 — Сергей Гунько,
- 1977 — Татьяна Будович,
- 1981 — Лилия Биктимерова,
- 1982 — Юлия Тимофеева,
- 1985 — Диана Зарипова,
- 1986 — Вики Холланд,
- 1987 — Илья Ежов,
- 1994 — Эмре Җан,
- 2000 — Зөлфәт Гәрәев,
- 2001 — Сәидә Мөхәммәтҗанова,
Вафатлар
үзгәртү
Шулай ук карагыз: Төркем:12 гыйнвар көнне вафатлар
- 1665 — Пьер Ферми, фрaнцуз математик һәм хокук белгече (1601 ел т.)
- 1758 — Аксак Каратун, чукындыручы.
- 1829 — Ибраһим Хәлфин, татар мәгърифәтчесе.
- 1837 — Николай Шелашников,
- 1856 — Людовит Штур,
- 1861 — Вацлав Ганка,
- 1879 — Александр Попов,
- 1886 — Илья Ульянов, Сембер мәгърифәтчесе, В.И. Ленинның атасы.
- 1930 — Сергей Баратаев,
- 1938 — Авраамий,
- 1901 — Николай Мельников,
- 1942 — Владимир Петляков,
- 1945 — Игнац Кунош, татар фольклорын өйрәнгән маҗар галиме.
- 1945 — Николай Шәләби,
- 1956 — Фәррах Дәүләтшин, Бaшᴋорᴛ автономияле совет социалистик республикасының халык чәчәне.
- 1968 — Александр Ивановский,
- 1976 — Агата Кристи, инглиз язучысы.
- 1977 — Николай Смирнов,
- 1986 — Владимир Борман,
- 1998 — Рамил Кулдәүләт,
- 2002 — Сайрус Венс,
- 2003 — Яков Попелянский,
- 2007 — Разия Мөэминова, тарихчы галим (Ташкәнт).
- 2011 — Марат Хәмидуллин,
- 2014 — Халет Чамбел,
- 2016 — Габделнур Мөхәммәтҗанов,
- 2018 — Асия Галиева,
- 2019 — Габбәс Мөхәммәтшин, министр урынбасары, ТАССРның атказанган төзүчесе.
- 2020 — Геннадий Юмарт,
- 2021 — Ирина Дубинина,
- 2021 — Николай Ишуткин,
- 2021 — Риза Мәһәдиев,
Дини бәйрәмнәр һәм истәлекле даталар
үзгәртү
Ислам үзгәртү
Христианлык үзгәртү
Көнбатыш Христианнарда
үзгәртү
- Антонио Мария Пуччи, рухани
- Антонио (Антуан) Фурнией, гайлә башлыгы, хәлакъ төшүче
- Аэлред, (†1167 ел), Риевол (Риволи?) җирләре аббаты.
- Бартоломео Альварез, хәлакъ төшүче
- Бернард, († 1667 ел), Корлеоне яклы Бернард, капучин рухани җәмгыятенең дөньяви әгъзәсе.
- Бернардо, Плано җирләрендә mercedario
- Винсент, Куньяда хәлакъ төшүче
- Витториано, Асан аббаты
- җованни Гаспаре Крац, хәлакъ төшүче
- Зотик, хәлакъ төшүче
- Маргэрита, Бурж шәһәреннән, рухани җәмгыят оештыручысы
- Мартино, Леон якларыннан Санта Кроче (изге хач) җәмгыяте әгъзәсе, рухани
- Массимо, Таормина яᴨискепы
- Модесто, хәлакъ төшүче
- Назарио, Асан аббаты
- Никола Бункерд Китбамрунг, Таиланд рухание, хәлакъ төшүче
- Пробо, Верона яᴨискепы
- Пьер-Франсуа Жамет, (°1762 ел – †1845 ел), шатлыклы.
- Сатиро, хәлакъ төшүче
- Тигрио һәм Эутропио, хәлакъ төшүчеләре
- Ферреоло, хәлакъ төшүче яᴨискеп
- Эфес утравында хәлакъ төшүчеләр
- Юлиан
Көнчыгыш христианнарда
үзгәртү
.svg){kind=small}
- Мартиниан, († 1483 ел), Вайт Лекс аббаты, һәм шәкерте Галактеон († 1506 ел)
- Меритус, († 305 ел), Мавритания якларында
- Петр Абселамус, († 320 ел), Палестина җирләреннән
- Сава, († 1235 ел), Сербиянең беренче архияᴨискепы
- Теодосий Тисман, архимандрит Сопрониев һәм Паисий Величковсᴋи († 1802 ел)
- Элиас, могҗиза кылучы
- Эупраксия, († 393 ел), Мисырның Табенна якларыннан
Бердәм Католик һәм Православ изгеләре үзгәртү
- Аркад(ий), († 259 ел), Рим имперaтьıpы Валериен заманында Марвитания якларының Цезарея җирләрендә хәлакъ төшүче (бүгенге Алжир иленең Шершелл) шәһәре).
- Бенедикт, († 690 ел), яᴨискеп Бенедикт, тумышы белән инглиз, Леринс монастыре монахы, Вермут һәм Ярроу монастырләрен оештыручысы.
- Иоанн (җованни), († 494 ел), Равенна шәһәре яᴨискепы.
- Татьяна, († ?) Римдан Татиана яки Татиэнне.
- Цезария, (° ~ 475 ел – † ~ 540 ел), Цезэр исемле Арлес шәһәре яᴨискепы сөңлесе, балачагыннан бирле Марсель шәһәренең монастырендә ябылган иде.
Исем бәйрәмнәре
үзгәртү
Аэлред һәм ясалмалары: Аөлред, Аилдред, Элред, һ.б. Аниса Анисия Анисья Антон Антоний Ардо Арина Аркад Аркадиус Аркадиуш Аркадия Аркос Бенедикт Бернард Бонет Бонита Бонитус Борс Борса Верон Верона Вероника Веронка Викториан Викториана Грета Гуйдо Зот Зотик Изот Ирина Каплон Каплоны Карион Кетель Кешци Кешцо Лев Лео Леон Макар Макарий Малгорцата Маргэрита һәм ясалмалары: Дэйзи, Гаэдиг, Магали, Магалие, Мэгги, Магелонн, Маргарет, Маргарита, Марго, Маржорие, Мэган, Мэгане, Меганн, Пэгги, Перле, һ.б. Мария Онисия Православ Пьер-Франсуа Райнальд Рейнхольд Сауво Стомир Татьяна һәм ясалмалары: Тална, Танагра, Танаис, Таниа, Таны, Татиа, Татиэн, Татиэнне, Тациана, Тыана яки Тиана, һ.б. Тимон Тойни Тыгриуш Федора Федосия Феодора Феодосия Филетер Филитер Филотөр Фридеборг Фридолин Фридольф Цезарин Цезарина Цезария Цезарь Цзаслава Цзеслава Эйвор Элек Эрна Эрнелла Эрнест Эрнеста Эрнестин Эрнестина Эрно Этропиуш Ян
Башка диннәр/ышанулар үзгәртү
Шулай ук карагыз үзгәртү
Cылтамалар үзгәртү
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ 1,0 1,1 1,2 (фр.) Célébrations
- ↑ (фр.) Le français en Algérie : lexique et dynamique des langues par Ambroise Queffélec, page 551(үле сылтама)
- ↑ (рус.) Праздники
- ↑ (рус.) 12 Январә. День работника прокуратуры Российской Федерации. Праздник каждый день. RedDay.RU
- ↑ 5,0 5,1 5,2 (ингл.) Holidays and observances
- ↑ (пол.) Święta
- ↑ (ингл.) Tanzania: Zanzibar Revolution — Day of Hit Back at Injustice
- ↑ (ингл.) Public holidays in Turkmenistan, Turkmenistan: The Bradt Travel Guide, 2006, pp. 48-51, on Google Books
- ↑ (ингл.) National Youth Day. National Youth Day 12th January. әлеге чыганактан 2014-01-21 архивланды. 6 October 2011 тикшерелгән.
- ↑ (исп.) Celebraciones