Terrestrial Planet Finder
Җир тибындагы планеталар детекторы (ингл. Terrestrial Planet Finder, акр. TPF) — NASAның Җир төркеме планеталарына охшаш экзопланеталар эзләп, башка йолдызларның тирә-ягын тикшерә алган космик телескоп төзү проекты. Проектны гамәлгә ашыру мондый объектларны Галактиканың якын тирәсендә ачыклау, шулай ук аларның атмосфера тышчаларының химик үзлекләрен һәм составын билгеләү мөмкинлеге бирер иде.[1][2]
Проект күп тапкырлар кичектерелә һәм нәтиҗәдә гамәлдән чыгарыла[3][4]/
Тарих үзгәртү
2002 елның маенда NASA TPF миссиясен гамәлгә ашыру буенча ике концепция сайлый. Аларның һәрберсе җир орбитасында экзопланеталарның ата-ана йолдызларыннан чагылыш тапкан яктылыкны теркәп бара алырлык телескоплар урнаштыруны күздә тоткан. 2004 елның маенда ике концепция дә алга таба үсеш өчен кабул ителә, ә 2007 елның 31 гыйнварында алар АКШ Сенаты каравына кабул ителә, әмма соңыннан кичектерелә. Проектлар тиешле исемнәр ала: TPF-I һәм TPF-C.[5][6]
TPF-I үзгәртү
Инфракызыл интерферометр, бер платформада урнашкан күп кенә кечкенә телескоплардан тора. Бергәләп, бу бер зур, көчле телескоп эффектын бирә. TPF-I нульле интерферометрия технологиясен кулланырга тиеш булган (ингл. nulling interferometry), ул шулай итеп берничә телескоп сигналын берләштерергә мөмкинлек бирә, шулай итеп Йолдыз күпкә тоныграк планета гына калган рәсемнән алып ташлана.[7][8]
TPF-C үзгәртү
Күренгән яктылыкны күзәтү өчен Коронограф охшаш Хаббл орбиталь телескобының көзге диаметрыннан 34 тапкыр зуррак булган зур телескоп. Бу аларның ата-ана йолдызлары янында экзопланеталарның тонык чагылышлы яктылыгын теркәргә мөмкинлек бирер иде.
2008 елның июленә ике проект та Сенатта хупланмаган һәм гамәлгә ашыруның төгәл датасы булмаган. Европа космик агентлыгының DARWIN дип аталган шундый ук проекты бар, ул да гамәлгә ашыру өчен хупланмаган.
2011 елда НАСАның киләсе унъеллык проектларына күзәтүендә SIM миссиясе белән беррәттән проект искә алынмый[3].
Төп 10 максат исемлеге үзгәртү
| п/п[9] | Йолдыз | Йолдызлык | Ара (яктылык елы) |
Спектраль класс |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Альфа Центавр A | Центавр | 4.3 | G2V |
| 2 | Альфа Центавр B | Центавр | 4.3 | K1V |
| 3 | Тау Кит | Кит | 12 | G8V |
| 4 | Эта Кассиопея | Кассиопея | 19 | G3V |
| 5 | Бета Көньяк Гидра | Көньяк Гидра | 24 | G2IV |
| 6 | Дельта Тавис | Тавис | 20 | G8V |
| 7 | Пи³ Ориона | Орион | 26 | F6V |
| 8 | Гамма Куян | Куян | 29 | F7V |
| 9 | Эпсилон Эридан | Эридан | 10 | K2V |
| 10 | 40 Эридан | Эридан | 16 | K1V |
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ NASA budget statement. Planetary Society (2006-02-06). әлеге чыганактан 2006-06-16 архивланды. 2024-05-03 тикшерелгән.
- ↑ NASA President's FY 2007 Budget Request (PDF), archived from the original (PDF) on 2021-02-28, retrieved 2024-05-03
- ↑ 3,0 3,1 Rage Against the Dying of the Light. Astrobiology Magazine (2 June 2011).
- ↑ Overbye, Dennis. Finder of New Worlds, The New York Times (12 May 2013).
- ↑ NASA budget statement. Planetary Society (2006-02-06). әлеге чыганактан 2006-06-16 архивланды. 2024-05-03 тикшерелгән.
- ↑ NASA President's FY 2007 Budget Request (PDF), archived from the original (PDF) on 2021-02-28, retrieved 2024-05-03
- ↑ House subcommittee helps save our science. Planetary Society (2006-06-14). әлеге чыганактан 2006-09-20 архивланды. 2024-05-03 тикшерелгән.
- ↑ Charles Q. Choi (2007-04-18). New Technique Will Photograph Earth-Like Planets. Space.com.
- ↑ TPF C’s Top Target Stars 2016 елның 3 март көнендә архивланган.(ингл.)
Сылтамалар үзгәртү
- Membrana
- Компьюлента
- NASA Planet Quest: Terrestrial Planet Finder Калып:Недоступная ссылка(ингл.)
- Terrestrial Planet Finder Mission Profile(ингл.)
- Canceling NASA’s Terrestrial Planet Finder: The White House’s Increasingly Nearsighted «Vision» For Space Exploration(ингл.)
- Congressional Inaction Leaves Science Still Devastated Калып:Недоступная ссылка.(ингл.)
- Canceling NASA’s Terrestrial Planet Finder: The White House’s Increasingly Nearsighted «Vision» For Space Exploration
- Congressional Inaction Leaves Science Still Devastated. Planetary Society (2006-11-26).
- Current status of TPF development work (March 2007)
- Interferometric Nulling at TNO
- Planet Imager (PI)
|
|
Бу мәкалә тулысынча яки өлешчә төп нөсхәсе Рус Википедиясендәге «Terrestrial Planet Finder» мәкаләсе нигезендә ясалды. Авторлар исемлеген төп мәкаләнең үзгәртүләр тарихы битеннән карый аласыз. |
