Nağaybäklär

Бу мәкаләнең кирилл әлифбасындагы игезәге бар.

Nağaybäklär (üzatama), Keräşen Tatarlarnıñ etnografik törkeme. 1926. yıldağı xalıq sanın isäpkä alu möğlümatları buyınça 11,2 meñ keşe. 2002. yılda 9,6 meñ keşe isäplängän. Başlíça Çiläbä ölkäseneñ Nağaybäk häm Çibärkül rayonnarında yäşilär. Tatar telendä söyläşälär. Keräşen yazuı qullanalar. Xristianlıqnı (Ortodoks Xristianlığın) totalar. Nağaybäk atamasınıñ kilep çığışı açıqlanmağan. Nuğaylar etnonimına bäyläp añlatu yäki tatarlaşqan Fin-Uğırlar dip farazlawlar da bar. Típik Nağaybäk Nuğayğa yäki Qazaqqa oxşaş.

1729. yıldan başlap "Öfä yağı Keräşennäre" räweşendä Çulman artyağınıñ köçığışnda (Qazan daruğası, Öfä öyäze) 25 awıl xalqın täşkil itüläre mäğlüm. 18-19. yözlärdä Öfä, Orenburg häm başqa guberna çiklärendä Kazaklar xezmäten ütägännär. Mädäniät, ğäref-gädätlärendä Qazan töbäge keräşennäre belän oxşaş sífatlar küp, üzençelekläre ir-at kiem-salımda häm cırlarında çağıla.

2002. yıldağı xalıq sanıp aluı barışında Nağaybäklär Tatarlardan ayırım Tatarça söyläşäwçe etnos bulıp yörgännär. Tatar íctímağí oyışmalar qarşı bulğan da, Nağaybäklär üze qarşı bulmağan.

Törle faktlar

1812.dä Nağaybäklär alayı Napoléon qarşı suğışqannar. Parisnı basıp aluında qatnaşqannar. Üzenä qaytqaç, üzeneñ ber awılın Parij dip atqannar.