Näft

Бу мәкаләнең кирилл әлифбасындагы игезәге бар.

Näft, neft, qaramay, cir mayı — üzenä bertörle isle, qarasu töstäge maysıman yanuçan sıyıqlıq. Ul sudan ciñelräk häm suda eremi.

Neftneñ nigezdä uglevodorodlar qatnaşması buluın täcribädän bik ansat kürergä mömkin. Ägär neftne 26 nçı räsemdäge kebek priborda cılıtsaq, bez anıñ ayırım matdälärgä xas bulğança bilgele ber temperaturada quılmawın, bälki temperaturanıñ kiñ interwalında quıluın kürerbez. Başta, äkren cılıtqanda, kübesençä molekulyar massası keçkenä, ä qaynaw temperaturası tübän bulğan matdälär quıla, annan soñ, temperatura kütärelä başlağaç, molekulyar massası zurraq bulğan matdälär quıla.

Neftneñ sostavı bertörle tügel. Läkin alarnıñ här-qaysı öç törle uglevodorodlardan — parafinnardan (kübesençä normal' tözeleşle), tsikloparafinnardan (naftennar) häm aromatik uglevodorodlardan tora. Bu uglevodorodlarnıñ miqdari çağıştırması törle yatmalarda törleçä. Mäsälän, Manğışlaq nefte çikle uglevodorodlarğa bay bulsa, Baqu rayonındağı neft tsikloparafinnarğa bay.

Neft sostavında, uglevodorodlardan tış, az ğına miqdarda bulsa da kislorod, azot, kükert häm başqa elementlarnı eçenä alğan organiq quşılmalar da bar. Sumala häm asfalt matdäläre kebek yuğarı molekulyar tözeleşle quşılmalar da kerä. Neft şundıy yözlärçä quşılmalardan tora.