Matias Rust

Mathias Rust (1968 tua, Wedel) — ul Alman häwäskär pilotı, 1987. yılda Hamburgtan Mäskäwgä sanksiälänmägän oçış yasap, Qızıl Mäydanğa töşte. Rustnıñ iskitkeç totqarsız oçıp ütüe Sovetlar Berlegendä zur yañğırış taptı, hawa höcümenä qarşı sistemasınıñ köçsezlegen belderde häm saqlaw ministerlegendä küp otstavkalar quzğattı.

Mathias Rust oçış çağında

Oçış

1987.neñ 28. Mayında 19-yäşle Mathias Rust aéroklubnıqı dürturınlı ciñel Cessna-172B Skyhawk oçqıçında Hamburg yanındağı Uetersen'nän oçıp kitä. Helsinki-Malmi aeroportında tutırıp salu öçen utırıp, dispätçergä Stockholm'ğa oçuın belderä. Kinät Rust elemtäne tuqtata, häm Mäskäwgä kurs alıp, Sipoo yanında Fin radarlarınnan yuğala. Şundí urınğa cibärelgän qotqaruçılar kerosin timgellären tabalar, bu timgellär häläkät dälilläre bulıp sanalar.

Şul waqıtta Rust Estoniädä SSSRnıñ däwlät çigen boza. 14:29 ul saqlaw radarında barlıqqa kilä. "Üze-çit" sistemasına cawap birmägännän "tsel nomer 8255" bilgelänä. Öç division anı kötkän, läkin töşeregä boyırıq bulmağannan anı tüşermilär. PVO suğışçan äzerlegenä äylänä häm ike oçqıç anı tabarğa cibärelä. 14:48 Gdov yanında ber pilot "Yak-12 şikelle" aq sport oçqıççığın taba, anı töşerergä röxsät sorí, läkin sorawnı kire qağalar. Annan soñ oçuçılar anı yuğaltalar häm Staraya Russa yanında Rust radarlarınnan çığa. Radar sayın, Rust yuğala häm barlıqqa kilä. Läkin Pskov yanında xärbi öyränülär bulğanlıqtan cirle PVO başlıqları anıñ "üze-çit"-kä cawap qaytarmawı täcribäsez yäş pilotlarğa xas totış bulıp sanalar häm bu rayonda cawap qaytarmawçı oçqıçlarğa "üzelär" statusın birälär. Torjok yanında töşkän oçqıçnı ezläw eşläre säbäbennän Cessna'ğa iğtibar itmilär. Anı boralaq yä öyränü oçqıçı dip uylílar. Monısı da qızıq: Şeremetyevo yanında Rust oçqan waqıtında PVO özelgän bula, häm bu zonada böten oçışlar tíıla. Şundí waqíğalarnıñ säbäbe açıq tügel. 19:00 Rust Mäskäw üzäge östennän oça. Ber bocra oçudan soñ, ul Vasilyevski Spuskqa töşä häm Vasili Blajenní Çirkäwennän 100 meterdä oçqıç tuqtata.

Töşüdän soñ

Cessna Qızıl Mäydanda

19:10 Rust, oçqıçtan töşep, autograflar birä. Un minuttan soñ ul qulğa alına. Anı huliganlıqta häm çikne bozuda ğäyeplilär.

Mäxkämädä Rust üz adımnı "solıxqa çaqıru missiäse" atlí. 4. Sentäberdä ul 4 yılğa xökem itelä. 1988. 432 kön utırudan soñ, 3. Augustta ul amnistiälänä häm FRGğa qayta.

Näticälär

Bu insident näticäsendä Mixail Gorbaçov üz säyäşi doşmannarın, saqlaw ministeren, Sergey Sokolovnı, PVO başlığın, Aleksandr Koldunovnı, xärbi hawa köçlär başlığın, Aleksandr Yefimovnı, Mäskäw PVO okrugı bağlığın, Anatoli Konstantinovnı otstavkağa cibärä. Yaña minister, Dmitri Yazov Gorbaçovnıñ tarafdarı bula.

Cessna'ğa taläp barlıqqa kilä (Rustnıñ atası bu oçqıç belän säwdä itkän). Cessna xäzer dä bik tä populár.

1987. yılnıñ 31. Mayında, Rusttan 3 könnän soñ, ber pilot üz Cessna'nı AQŞnıñ Panamadağı xärbi bazasında utırılğan.

Rustnıñ kiläse yäşäwe

Alternativ xezmätendä bulğanda, 1989 Noyaberendä, Rissen hospitalendä eşläwçe şäfqät tutaşın pıçaq belän qada. 1991. yılda anı 4 yılğa xökem itelä, läkin 5 aydan soñ ul azat itelä. 1994. Räsäygä kilä, balalar baqçasına yärdäm itä. Şunnan soñ Mäskäwdä ayaq kieme belän säwdä itä. 28 yäşlek Rust watanına qayta. Bombay çäy säwdägäre qızı Geetha belän niqaxlaşa. 2001. Äprilendä käşemir switere urlaw säbäbennän mäxkämä aldında kilep basa. 2002. yılda ikençe xatını Athena belän Hamburgta yäşi.

Rust oçqan Cessna'ğa xäzer ber Yapon eşmäker iä bula. Anıñ işanuınça, oçqıçqa bäyäse artırır.

İnternettä

• Mathias Rust oçışı: Bar Sovetlar Berlege nigezlären teträtkän waqiğägä 20 yıl 2007 елның 7 октябрь көнендә архивланган.