İQTElif

(Iqtelif битеннән юнәлтелде)

Kereş süz үзгәртү

İQTElif (ASCII'dä: IQTElif), İdel-Ural-Qırım Tatar Älifbası ğibäräseneñ qısqartması. Ul, Idel-Ural (Qazan) Tatarçası öçen fonetik we pragmatik qaraş noqtalarınnan iñ optimale, Qırım Tatarçası we başqa qärdäş tellärebez belen oxşaş imläne tä'min itkän Latin nigezle älifba.

Aa Bb Cc Çç Dd Ee Ff Gg Ğğ Hh Iı İi Íí Jj Kk Ll Mm Nn Ññ Oo Öö Pp Qq Rr Ss Şş Tt Uu Üü Vv Ww Xx Yy Zz

Tayanıçlar үзгәртү

Bu älifba tübändäge ğömumi yünäleşlärgä tayanğan:

  1. Latin älifbasınıñ mömkin bulğança konventsional bilgelärne qullanu kiräk;
  2. Anıñ, telneñ fonetik üzençäleklären, bälki pragmatik qaraşlarğa buysınıp qına, döres çağıldıru kiräk;
  3. Latin nigezle Tatar älifbasınıñ, telgä tabiği bularaq xas bulğan başqa başlıça Törki tellärgä yaqınlıq üzençälegen maksimal däräcädä çağıldıru kiräk.


Äyteleş үзгәртү

Xäref sanı Latin xäref Latin iseme Kiril iseme IPA transkripsiyäse
1 A a A А ɑ, ʌ
2 B b Be Бэ b
3 C c Ce Җэ ʓ
4 Ç ç Çe Чэ ʆ, ʧ
5 D d De Дэ d
6 E e E Ә (we Awrupalı alınmalardağı (ozon, açıq) Ee) æ,ə
7 F f Ef Эф f
8 G g Ge Ге g
9 Ğ ğ Ğe Гъэ ɣ
10 H h He Һэ h
11 I ı I Ы ɨ
12 İ i İ И i
13 Í í e E (qısqa, yabıq Tatar awazı) e (somewhat lower than i)
14 J j Je Жэ ʒ, ʤ
15 K k Ke Ке k
16 L l El Эль l
17 M m Em Эм m
18 N n En Эн n
19 Ñ ñ Эң ŋ
20 O o O О o, o:
21 Ö ö Ö Ө œ
22 P p Pe Пэ p
23 Q q Qu Къу q
24 R r Er Эр r
25 S s Es Эс s
26 Ş ş Эш ʃ
27 T t Te Тэ t
28 U u U У u
29 Ü ü Ü Ү y
30 V v Ve Вэ v
31 W w We Уэ w
32 X x İxs Иxс x
34 Y y Ye Йэ j,ɪ
35 Z z Zet Зет z
  ' hemze Һәмзә ء

Könbatış alınmalardağı Ee xärefläre İQTElif'te saqlana, çönki alar Tatarçada İQTElif'täge ee awazınnan başqa ber awaznı bilgeli, ki bu awaz 20nçe ğasırdağı älifba üzgertülärdä säyäsi säbäplär belän Ee bularaq terkälde. Mäsälän: modemnärebezneñ.

İQTElif'tege EE wä ee awazları Tatarça'da iñ yış qullanılğan suzıqlar wä şuña kürä alarnı bilgelägän xäreflär böyek ähämiyätkä iyä.

Qanun-tışı itelgän Latin älifbasınnan ayırmalar үзгәртү

Bu älifbada Tatarstan xakimiyäte tarafınnan räsmi iteläçäk älifbadan ayırmalı berniäe xäref bar:

İQTElifResmi iteleçek ide, ämma qanun-tışı iteldeKiril tiñdeşe
EeƏəƏə
ÍíEeEe
ÑñŊŋҢң
ÖöƟɵƟɵ

Bu, konvensional xäreflärne qullanu yünäleşen çağıldıra.

Başlıça Törki tellär belän tabiği bularaq bar bulğan ezleklelekneñ çağıldırıluwı үзгәртү

Tä'min itelgän ezleklelekneñ däräcäse berniçä ğadi ğibaräne kürsätkän tübändäge cädwällärdä kürenä ala. Ğibarälärneñ mäğnäsezlege kürsätmäle yoğıntığa qomaçawlamıy.


Tatarça Üzbäkçä Qazaqça Qırğızça
İske ädäbiyätlärebezneñ Eski adabiyotlorimizning Eski ädebiyattarıbızdıñ İski adebiyatlarıbıznıñ
Mämläkätlärebezneñ Mamlakatlarimizning Mamleketteribizdiñ Mamleketleribizniñ
  • Äle qabul itelüe kiräk bulğan kiläçäk räsmi Latin älifbalarınıñ bik möxtämäl farazları.

Tatarça Törekçä Azäriçä Törekmänçä
Dewletlerebezneñ Devletlerimizin Dövlətlərimizin Döwletlerimizniñ

Tışqı alqalar үзгәртү