Бокс

Бокс (инглизчәдән box – сугу) — спортчыларның, кулларына йомшак перчаткалар киеп, аерым кагыйдәләр буенча, рингта көч сынашуына нигезләнгән спорт төре. Аңлашылмаучанлык килеп чыкмасын өчен кайвакыт «инглиз боксы» термины да кулланыла, чөнки кайбер илләрдә боксның аерым төрләре дә гамәлдә. Мисал өчен Франциядә — сават, Мьянмада — летхвей, Таиландта — муай-тай.

Бокс тарихы

Бокска охшаш көрәш төре Борынгы Мисыр һәм Миной чорында ясалган рәсемнәргә төшерелеп калдырылган. Йодрык сугышы буенча турнирлар Борынгы Грециядә үк узган. Йодрык белән сугышу буенча ярышлар безнең эрага кадәр 688 елда узган антик Олимпия уеннары программасына да кертелгән. Бүгенге бокс XVIII гасыр башында Англиядә барлыкка килә. 1904 елда бокс Олимпия уеннары программасына кертелә. 1946 елда Халыкара һәвәскәр бокс ассоциацияләре оеша. 1924 елдан Европа чемпионатлары, 1974 елдан башлап дөнья чемпионатлары уздырыла. XIX гасыр ахырыннан башлап, профессиональ бокс та үсеш ала.

Кагыйдәләр

Бу спорт көрәше спортчылар, махсус перчаткалар киеп, йодрыклар белән бер-берсенә сугудан гыйбарәт. 3-әр минутлык раундлардан торган ярышны рефери күзәтеп тора. Җиңүче бөтен раундлар тәмамлангач та, уенның теләсә кайсы мизгелендә дә тәмамланырга мөмкин. Әгәр дә спортчыларның берсе, билгеләнгән раундлар тәмамланганчы егылып, 10 секунд эчендә кире тора алмаса (нокаут) яисә, җәрәхәт алу сәбәпле, көрәшне дәвам иттерә алмаса (техник нокаут), аның көндәше җиңүче, дип билгеләнә, калган раундлар уйналмый. Ике боксчы да бөтен раундларны да ахыргача тәмамлап чыга алган очракта җиңүче хөкемдарлар билгеләре буенча игълан ителә. Кем күбрәк очко җыйган – шул җиңүче.

Татарстанда бокс

Татарстан боксының халыкара мәйданга чыгуы 30 ел элек Айрат Хаматов һәм Фоат Гатин чыгышлары белән бәйле. Бу боксчылар Советлар Берлегендә алдынгылар арасында була. Айрат Хаматов 1989 елда Мәскәүдә узган дөнья чемпионатында 57 килограммдагы үлчәүдә алтын медаль яулый.

Чыганаклар

• Бокс 2012 елның 20 июль көнендә архивланган.