Bilärlär

Bilärlär yäki bülärlär - bolğarlarğa qärdäş bulğan, İdel buyı Bolğarında yäşägän törki qäbilä berläşmäse. Bilär şähäre häm şul töbäktäge ölkä älege etnik törkem iseme belän atalğan.

Bilärlär İdel buyı Bolğarı däwläteneñ öç töp qäbiläneñ berse bulğan.

Tarix

Bilärlär qäbiläse Bilär şähärenä çamalap salğan. X ğasırda İdel buyı Bolğarı däwlätenä kergän.

Billa, Boksu häm Xätäni buyınça X ğasırnıñ 2-nçe yartısında bilärlärneñ ber öleşe Macarstanğa küçep kitä häm anda Peşt şähären nigezli (kiläçäk Budapiş).

XIII ğasır Könbatış Awrupa çığanaqlarında (Plano Karpini, Wilhelm Rubruk h.b.) İdel buyı Bolğarın da «Bilär ile» dip ataw oçraqları küzätelä. Bilärlär etnonimı İdel buyı Bolğarında X-XIV yözlärdä qullanışta bula.

Soñraq bolğarlar dip yörtelä başlıy häm Qazan xanlığına kerä.

Könbatış höcümnäre säbäple XII ğasırdan birle Bilär - däwlätneñ başqalası bulğan. Batu xan höcüme näticäsendä Bilär XIII ğasırda cimerelgän, xäräbäläre Tatarstan Alekseyevskiy rayonında urnaşqan.

Sıltamalar

• Путешествие в Восточные страны Плано Карпини и Рубрука. М., 1957
• Мухаметшин Д.Г., Хакимзянов Ф.С. Эпиграфические памятники города Булгара. Казань, 1987.
• Фахрутдинов Р.Г. Очерки по истории Волжской Булгарии. М., 1984.
• «Татарский энциклопедический словарь» Казань, Институт Татарской энциклопедии АН РТ, 1999