Туран уты
Туран уты (лат. Anéthum), укроп, шөет буларак та билгеле - чатыр чәчәклеләр семьялыгыннан культуралы үләнчел үсемлек.
| Туран уты | |
 | |
| Кыскача исем | A. graveolens |
|---|---|
| Халыкара фәнни исем | Anethum graveolens L., 1753[1] |
| Таксономик ранг | төр[1] |
| Югарырак таксон | Укроп[d][1] |
| Таксонның халык атамасы | llysiau‘r gwewyr[2], dill[3], Dille[4], kopr vonný[5], maustetilli[6], 莳萝[7][8], 土茴香[7][8], 野茴香[7][8], 洋茴香[7][8], 莳萝[9][10][11][…], 香叶天竹葵[10], 莳萝子[10], 香叶天竺葵[10], 香叶[10], 莳萝苗[10] һәм navadni koper |
| Нәрсәнең чыганагы | шөет мае[d], шөет орлыгы мае[d] һәм шөет[d] |
| ...өчен инвазион төр | Яңа Зеландия |
| Нинди вики-проектка керә | ВикиПроект Инвазив биология[d] |
| Зоны морозостойкости растений | 5[d][12] һәм 2[d][13] |
| Таксон ареалы | Кытай[11][14] |
| Ссылка на авторов таксона | L. |
| GRIN URL | npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=3412[15] |
 Туран уты Викиҗыентыкта | |
Дару үләне сыйфатлары
үзгәртүБу үсемлектә каротин, күмерсулар, эфир майлары, флавоноидлар, фитонцидлар, минераль матдәләр (кальций, тимер, калий, фосфор), С, Р, В1 В2, РР витаминнары мул. Аның яфракларын һәм сабакларын сидек кудыру чарасы итеп, кан басымы югары булганда һәм йокысызлыктан интеккәндә кулланалар. Орлыклары — бавыр һәм ашкайнату әгъзалары, сулыш юлла ры (какырык чыгару өчен) авырганда файдалы. Күзләр арыганда, тиредә эренле яра барлыкка килгәндә яфракларыннан примочкалар ясыйлар. Укроп төнәтмәсе эч кипкәндә, хроник эчәк ялкынсынуы булганда ярдәм итә. Корсак куышлыгыннан газлар китүгә булыша.
Укроп актив рәвештә үтне кудыра. Ашказаны согы ясалуны көчәйтә. Аның төнәтмәсе кан тамырларын киңәйтә, басымны төшерә. Ул эчәклекнең киеренкелеген киметә. Укроп сөт бизенең эшчәнлеген көчәйтә. Бала имезүче һәм әни булырга й җыенган хатын-кызларга укроп төнәтмәсе эчү файдалы. Төнәтмә ясау өчен 1 аш кашыгы укроп орлыгына 1 стакан кайнар су салып, 2 сәгать тотарга кирәк. Сөзеп, кечкенә йотым белән, авыз эчендә бераз тотып, көненә 21 тапкыр яртышар стакан эчәргә. Элекке заманда укропны һәм аның орлыкларыннан ясалган төнәтмәне нерв киеренкелеге вакытында тынычландыру чарасы итеп кулланганнар. Моннан башка бу үлән баш авыртуын басу һәм кан тамырларын ныгыту өчен кулланылган. Хәтердә тотыгыз: кан басымы түбән булган кешеләргә укропны кул ланырга ярамый.
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ 1,0 1,1 1,2 Linnaeus C. Species Plantarum: Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas — 1753.
- ↑ Gwefan Llên Natur
- ↑ АКШ авыл хуҗалыгы министрлыгының үсемлекләр базасы
- ↑ Nederlands Soortenregister
- ↑ Portál informačního systému ochrany přírody — Agentura ochrany přírody a krajiny České republiky.
- ↑ Finnish Biodiversity Information Facility — 2012.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Institute of Botany, Chinese Academy of Sciences List of plant species in China (2022 Edition) — 2022. — doi:10.12282/PLANTDATA.0061
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Flora Reipublicae Popularis Sinicae, volume 55(2) / мөхәррир Ш. Жэньхуа, Ш. Мэнлань — 1985.
- ↑ 林秦文, 肖翠, 马金双 中国外来植物数据集, A dataset on catalogue of alien plants in China // 生物多样性 — 1993. — ISSN 1005-0094 — doi:10.17520/BIODS.2022127
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 庄会富, 王亚楠, 王趁 һ.б. A Scientific Dataset of useful plants of China, 中国有用植物数据集 — 2021. — doi:10.11922/SCIENCEDB.J00001.00212
- ↑ 11,0 11,1 肖翠, 刘冰, 吴超然 et al. 北京维管植物编目和分布数据集, A dataset on inventory and geographical distributions of vascular plants in Beijing, China // 生物多样性 — 2022. — ISSN 1005-0094 — doi:10.17520/BIODS.2022064
- ↑ http://nature.jardin.free.fr/annuel/nmauric_anethum_graveolens.html
- ↑ https://www.missouribotanicalgarden.org/PlantFinder/PlantFinderDetails.aspx?taxonid=275980
- ↑ 刘培亮, 卢元, 岳明 et al. 陕西省维管植物名录(2021版) // 生物多样性 — 2022. — ISSN 1005-0094 — doi:10.17520/BIODS.2022061
- ↑ GRIN үсемлекләр таксономиясе
Сылтамалар
үзгәртү
