Татар-монгол игосы
1242 елдан XV гасыр ахырынача рус һәм башка кенәзлекләренең Монгол империясенә сәяси буйсыну һәм ясак түләү системасы
.svg){kind=small}
Монгол-татар игосы,[1] татар-монгол игосы, монгол игосы, татар игосы,[2] Урда игосы — рус кенәзлекләренең Монгол империясенә, ә соңрак 1242 елдан XV гасыр ахырына кадәр Алтын Урдага сәяси һәм ясаклы бәйлелек системасы. Игоны урнаштыру 1237-1242 елларда Руська монголлар һөҗүме нәтиҗәсендә мөмкин була; иго һөҗүмнән соң ике дистә ел дәвамында, шул исәптән таланмаган җирләрдә дә урнаштырыла. Төньяк — Көнчыгыш Русьта Иван III идарә иткән чорга кадәр дәвам итә (традицион рәвештә игоны бетергән вакыйга булып 1480 елда Уграда тору санала). Башка рус җирләрендә иго XIV гасырда аларны Бөек Литва кенәзлегенә һәм Речь Посполитаяга кушу белән юкка чыгарыла.
| Татар-монгол игосы | |
| Дәүләт |
 Бөек Мәскәү кенәзлегеТөньяк-Көнчыгыш Русь[d] Киев Русе Монгол империясе Олуг Олыс  Олы УрдаНовгород республикасы |
|---|---|
| Тәмамла(н)у вакыты | 1480 |
| Нәрсәнең сәбәбе | монголларның Русь җирләренә һөҗүме[d] |
 Татар-монгол игосы Викиҗыентыкта | |
Әдәбият
үзгәртү- Большая советская энциклопедия
- Полное собрание русских летописей. — 2001. — ISBN 5-94457-011-3.
- Вернадский Г. В. Монголы и Русь / Пер. Е. П. Беренштейн, Б. Л. Губман, О. В. Строганова. — Тверь; М.: Леан; Аграф, 1997. — 480 с. — ISBN 5-85929-004-6.
- Гальперин Ч. Глава 7.1 Внутренняя политика Улуса Джучи. Центральная власть и русские княжества // История татар с древнейших времен (в семи томах). Улус Джучи (Золотая Орда) XIII - середина XV в. — Казань: Академия Наук Республик Татарстан. Институт Истории им. Ш. Шарджани, 2009. — Т. 3. — 1055 с.
- Греков Б. Д., Якубовский А. Ю. Золотая Орда и её падение. — «Богородский печатник», 1998. — ISBN 5-89589-005-9.
- Гумилёв Л.Н. Чёрная легенда. — М., 2005. — ISBN 5-8112-1276-3.
- Каргалов В. В. Освободительная борьба Руси против монголо-татарского ига // Вопросы истории. — 1969. — № 2—4.
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ Монголо-татарское иго : [арх. 15 июня 2022] / Кучкин В. А. том=20 // Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.
- ↑ Татарское иго: образ монголов в средневековой России — Чарльз Гальперин.