Татарстан Республикасы коммунистлар партиясе
Татарстан Республикасы коммунистлар партиясе (ТРКП) (русча Коммунистическая партия Республики Татарстан (КПРТ)) — 1991-2002 елларда Татарстанда эшләгән коммунистик партия . 2002 елда ул Россия Федерациясе Коммунистлар партиясенә региональ бүлек буларак керә. Россия коммунистлар партиясеннән аерым Татарстан КПын булдыру, күрәсең, 1990-нчы елда Татар ССР суверенлыгы турындагы декларациясен кабул ителүе һәм Татарстанның Россиядән аерылуына әзерләнү белән бәйле.
| Татарстан Республикасы коммунистлар партиясе | |
| Байрак | |
 | |
| Нигезләнү датасы | 14 декабрь 1991 |
|---|---|
 | |
| Җитәкче | Александр Сали |
| Дәүләт |
 Россия |
| Әгъзалар саны | 17 000 |
| Сәяси идеология | марксизм-ленинизм[d] |
| Штаб-фатирының урнашуы | Казан, Россия |
| Гамәлдән чыгу датасы | 1 апрель 2002 |
| Рәсми веб-сайт | kprt.narod.ru |
Тарихы
үзгәртүТатарстан Республикасы коммунистларын оештыру
үзгәртү1991 елның 20 ноябрендә Казан шәһәрендә Татарстан Республикасының коммунистик оешмасын торгызу буенча инициатив төркемнең оештыру комитетының беренче утырышы була.
Татарстан Коммунистлар партиясе 1991 елның 14-15 декабрендә Казанда Татарстан Республикасы коммунистлар Оешмасы (ОКРТ) дип аталган оештыру конференциясендә оеша. Оешма КПССның дәрәҗәсенә һәм файлларына нигезләнгән була, алар партияне тыюны, капитализмны торгызуны һәм СССР таркалуны кабул итмәгәннәр. ОКРТның күп башлангыч оешмалары КПССның төп оешмалары нигезендә булдырылган. 1992 елның 14 февралендә ОКРТ Татарстан юстиция министрлыгында теркәлгән.
1992 елның 17 июнендә Казанда ОКРТ инициатив конференциясенең икенче этабы үтә, анда 19 кешедән торган ОКРТның республика комитеты (реском) сайлана.
Оешкан беренче көннән үк халык арасында массакүләм пропаганда эше башлана, анти-популяр реформалар фаш ителә, якынлашып килүче ярлылык, эшсезлек һәм эшчеләрнең хокуклары булмау турында кисәтелә. Тормыш коммунистларның дөреслеген раслый. Хакыйкать сүзләре эшче халык арасында киң яңгырый башлый. ОКРТ сафларына керү кискен арта, ләкин арту, барлыкка килгән беренче елларында, нигездә, картлар, сугыш һәм хезмәт ветераннары аркасында була.
ОКРТны партиягә әйләндерү
үзгәртүМөһим сан үсеше, ОКРТның идеологик, политик һәм оештыру көче, халык арасында аның йогынтысы һәм абруе арту партиягә әверелү соравын күтәрә. 1993 елның 20 ноябоендә Чаллыда узган III конференциясе, оешманы Татарстан Республикасы Коммунистлар партиясе дип үзгәртергә карар.
КПРТның беренче съезды 1994 елның 24-25 июнендә Казанда уза. Съезд КПРТ программасын кабул итә. Бу документ хәзерге шартларда КПРТның политик максатларын билгеләгән, КПСС тәҗрибәсен һәм дәресләрен, шулай ук илдәге хәзерге политик вәзгыятьне анализлагпн, политик көчләрнең тигезләнешен ачыклаган, минималь программа, максималь программа һәм хәзерге шартларда партия тактикасын билгеләгән.
Татарстан КП республикада бердәнбер сул партия булганлыктан, ул төрле карашлы кешеләрне берләштергән, чын марксистик, коммунистларны гына түгел, ә оппортунист һәм реформачыларны да. Шуңа күрә, КПРТ формалашканнан соң берникадәр вакыт узгач, оппортунист һәм большевик көчләре арасында бүленү булырга тиешлеге гаҗәп түгел. Бу демаркация өченче партия конгрессыннан соң булган.
Коммунистлар партиясе белән берләшү
үзгәртүПартиядә бүленү һәм Россия Федерациясе Коммунистлар партиясенә керү карары белән, 1998 елның 21 февралендә, Россия Федерация Коммунистлар партиясенең V конгрессында, яңа партия Уставы кабул ителә, ул 1998 елның 25 мартында Татарстан юстиция министрлыгы карамагындагы Дәүләт теркәү палатасы тарафыннан теркәлә. 1999 елның 25 мартында КПРТ "Татарстан Республикасы Коммунистлар партиясе" (РПОО "КПРТ") һәм 2002 елның 1 апрелендә - "Россия Федерациясе Коммунистлар партиясе" (ТРО "КПРФ) сәяси партиясенең Татарстан региональ бүлеге буларак яңадан теркәлгән.
"Сәяси партияләр турында" Федераль Закон нигезендә һәм "КПРФ" РПО Россия Коммунистик партиясенең төбәк филиалына әверелү нәтиҗәсендә, "КПРФ" РПО уставы көчен югалта һәм КПРФ Нигезләмәсе Россия Федерациясенең VIII Конгрессы тарафыннан кабул ителә, бу 2002 елның 19 гыйнвары була.
Шулай итеп, КПРФка кушылу процессы 5 елдан артык вакыт ала. Вакыт узу белән ул Татарстанны суверенлаштыру процессына туры килә. Берләштерү өчен кирәк булган шундый озак вакыт КПРТ бүленгәннән соң да "милли ориентацияле" коммунистларның зур өлеш алып торуы белән аңлатыла: КПРТның кайбер актив әгъзалары Татарстан суверенлыгын һәм, нәтиҗәдә, үз оешмаларының Мәскәү җитәкчелегенә карата суверенлыгын яклыйлар.
Структурасы
үзгәртүКПРТның иң югары органы - съезд, өч елга ким дигәндә бер тапкыр җыелган, даими орган сайлаган - беренче секретарь җитәкчелегендәге Республика комитеты һәм контроль-ревизия комиссиясе төзегән. Республика комитеты карары белән конгресслар арасында партия конференцияләре чакырылгпн. Пленар утырышларда ким дигәндә дүрт айда җыелган республика комитеты әгъзалары арасында бюро һәм секретариат булдырган.
Ведомстводагы партия оешмалары Татарстан Республикасының административ-территориаль бүленешен исәпкә алып төзелә. Башлангыч оешмаларны берләштергән район шәһәр партия оешмасының иң югары органы елына ким дигәндә бер тапкыр җыелган конференция була. Агымдагы эшне оештыру өчен район шәһәр комитеты сайлана.
