Сидек чыгару юлы

Сидек чыгару юлы
Өлеш	сидек чыгару системасы һәм түбән сидек тракты[d]
Кан килү	аскы сидек куыгы артериясе[d]
Лимфа	внутренние подвздошные лимфатические узлы[d]
Идентификаторлар
TA	A08.4.01.001F; A08.5.01.001M
FMA	19667
	[Викимәгълүматта үзгәртү]

Сидек чыгару юлы
	Сидек чыгару юлы
Лимфатик дренаж	внутренние подвздошные лимфатические узлы[d]
Артериаль чыганак	аскы сидек куыгы артериясе[d]
Анатомик структурасының үсеше	сидек чыгару юлының үсеше[d]
Нәрсәгә тоташа	Сидек куыгы
NCI Thesaurus идентификаторы	C12417
	Сидек чыгару юлы Викиҗыентыкта

Ирләрнең сидек чыгару юлы (urethra masculina)

· Ирләрнең сидек чыгару юлы – сидек куыгы чигендә урнашкан эчке тишек (бу урында ихтиярсыз сидек чыгару юлының эчке сфинктеры урнашкан, сидек куыгын кара), һәм җенси әгъза башында урнашкан тышкы тишек арасында урнашкан көпшә.

· Ирләрдә сидек чыгару юлы бәвел һәм сперманы чыгару өчен хезмәт итә.

· Сидек чыгару юлы төрле анатомик әйберләрдән үтеп, шуңа күрә анда өч өлеш аералар – простатик, ярылы һәм көпшәк.

Простата өлеше (pars prostatica)

· Ул беренче, сидек куыгына иң якын өлеш, простата аша үтә.

· Простата өлешенең арткы тышчасында сидек чыгару юлының сырты (crista urethralis) һәм батынкылыгы - простатик аналыкчасы (utriculus prostaticus) белән орлык таучыгы (colliculus seminalis) урнашкан

· Юлның бу өлешенә, арткы тышчасына орлык ташлап атучы юл һәм простата юлчыклары ачыла.

Ярылы өлеше (pars membranacea)

· Юлның бу буынтыгы простатаның очы һәм җенси әгъзаның тамыры арасында урнашкан.

· Ярылы өлеш сидек-җенес диафрагмасы (бот арасы кара) аша үтә һәм аркылы-буйлы ихтиярлы мускул бәйләме белән чолгап алынган – сидек чыгару юлының тышкы сфинктеры (m. sphincter urethrae externus).

· Бу өлеш иң кыска һәм тар, аның турында ирләрнең сидек куыгына катетеризация ясаганда истә тотарга кирәк.

Көпшәк өлеше (pars spongiosa)

· Бу өлеш җенси әгъза гәүдәсенең тукымасы белән урап алынган.

· Сидек чыгару юлы җенси әгъза тамыры һәм башы янында киңәя. Җенси әгъза башындагы киңәю каексыман чокырчык (fossa navicularis urethrae) дип атала.

· Көпшәк өлешенә (тамырга) бульбоуретраль биз юллары ачыла.

Ирләрнең сидек чыгару юлының тараюлары

· Сидек чыгару юлының эчке тишеге.

· Ярылы өлеш.

· Сидек чыгару юлының тышкы тишеге.

Ирләрнең сидек чыгару юлының киңәюләре

· Простата өлеше.

· Җенси әгъзаның тамыры.

· Каексыман чокырчык.

Сидек чыгару юлының лайласы

· Юлның лайласында уретраль бизләр (glandulae urethrales) урнашкан.

· Юлның алгы тышчасында күпсанлы чокырчыклар урнашкан – уретраль лакуналар (lacunae urethrales).

Сидек чыгару юл S-сыман бөгелгән. Җенси әгъзаны өскә күтәргәндә алгы бөгелеш турая һәм бер генә касык симфизына батынкылыгы белән караган бөгелеш кала. Әлеге ысулны урологиядә катетеризацияне башкарганда кулланалар

Хатын-кызларның сидек чыгару юлы (urethra feminina)

· Хатын-кызларның сидек чыгару юлы 3-4 см озынлыктагы көпшә, сидек куыгыннан сидек чыгару юлының эчке тишегеннән (ostium urethrae internum) башлана.

· Юлның арткы тышчасы җиңсәнең алгы тышчасы белән тыгыз бәйләнгән, юлның алдында касык симфизы урнашкан.

· Очадан чыкканда сидек чыгару юлы сидек-җенес диафрагмасын (бот арасы кара) тишеп чыга, анда ул аркылы-буйлы җепселле сидек чыгару юлының тышкы сфинктеры (m. sphincter urethrae externa) белән чолгап алынган.

· Сидек чыгару юлының тышкы тишеге (ostium urethrae externum) җиңсә бусагасына җиңсә тишегеннән алдарак һәм өстәрәк ачыла. Бу юлның тар урыны.

Хатын-кызларның сидек чыгару юлы тышчасы

· Лайлалы катлау буй җыерчаларын барлыкка китерә һәм анда уретраль бизләр (glandulae urethrales) бар.

· Көпшәкле катлау (лайла астында) анда тамырлы үрелмәләр урнашкан.

· Мускуллы катлауда ике катлам бар – тышкы әйләнмәле һәм эчке буй. Сидек чыгару юлының эчке тишеге тирәсендә әйләнмәле катлам калыная һәм ирексез сидек чыгару юлының эчке сфинктерын барлыкка китерә (сидек куышлыгы кара).

· Адвентиция.

Искәрмәләр

Чыганаклар

Кеше анатомиясе фәненнән студентларга мөстәкыйль эш өчен уку-методик ярдәмлек. 2 нче өлеше. Спланхнология. /А.П. Киясов, Ә.А. Гомерова, Л.А. Емелина һәм б.к. / Русчадан И. С. Хаҗиев тәрҗ. - Казан: КДМУ, 2013. - 126 бит.