Сембер операциясе

Сембер операциясе — ватандашлар сугышы вакытында ЭККА Көнчыгыш фронтның КомУч Халык армиясенә каршы һөҗүм итү операциясе.

Сембер операиясе
Төп низаг: Россия ватандашлар сугышы
Дата	9—28 сентябрь 1918
Урын	Самар губернасы, Сембер губернасы
Нәтиҗә	бәлшәвикләрның җиңүе.
Көндәшләр
РСФСР Ак хәрәкәте
Сәргаскәрләр
Михаил Тухачевский Пётр Славен Станислав Чечек, Владимир Каппель (КомУч Халык армиясе) Георгий Старк (КомУч Халык армиясенең сугыш елга флоты) Ян Сыровый (Чехословаклар корпусы)
Яклар көчләре
1нче армия 5нче армия Идел хәрби флотилиясе КомУч Халык армиясенең 1-я и 2-я дивизии Чехословаклар корпусының Идел группировкасы 11500 штыклар һәм кылычлар КомУч Халык армиясенең сугыш елга флоты
Югалтулар
билгесез билгесез

Алтарих

Казан басып алудан соң фронтның конфигурациясе акларга өчен уңайсыз булган: Казан янында 2 000 - 2 500 кеше 100-120 километрлы фронтта урнашкан, ә кызылллар шул ук участогында биш тапкыр зур көчләрне туплаганнар. Шуңа карамастан, аклар һөҗүмне дәвам итергә тырышканнар. Аларга ярдәм итү өчен С. Чечек Сембердән Казанга Владимир Каппельның отрядны җибәрә (2340 штыклар һәм кылычлар). 29 августына каршы төндә аклар Түбән Ослан янында Владимир Каппельның төшергәннәр; алар урындагы кызыл частьләрне чигерндергәннәр һәм Зөягә чыкканнар. Ләкин кызылларның сан ягыннан өстенләк һәм ярдәмнең юклыгы Каппельны чигенергә мәҗбур иткәннәр.

Операция

Шушы ситуация белән файдалангач, 9 сенятбрьдә 1нче армия (Сембер төмәне) һөҗүмне башлый һәм 12 сентябрьдә Семберне ала. 14 сентябрьгә каршы төндә 1нче армия Идел елгасы аша чыга, ә сентябрьның ахырына 30—35 километрга алга киткән.

Казан яныннан кайткан Каппель отряды контратака ясый һәм кызылларны Идел аръягына чигендерә. 18-24 сентябрьдә Каппель Семберне сугышып алырга тырышкан, ләкин аның атакларны кызыллар кире кайтарганнар; 5нче армия һәм Идел хәрби флотилиясе килгәч, кызыллар яңадан Идел аша чыгалар һәм Каппельның отрядны Чардаклы районына чигендерә, кайда аны чолганышка алалар һәм тар-мар итәләр.

Нәтиҗәләр

Казан һәм Сембернең бирелүдән соң аклар урта Идел сызыгыннан чигенәләр. 13 сентябрьдә кызыллар Вольскны алалар. КомУч Халык армия эчендә тәртипсезлек башлана; аның частьләре тиз рәвештә чигенә башлаганнар.

Моны да карагыз

• Казан операциясе
• Сызрань-Самара операциясе