Рәшит Нигъмәтуллин (1923)
Рәшит Шакир улы Нигъмәтуллин (1923 елның 5 гыйнвары, Казан, РСФСР, СССР — 1991 елның 7 июле, Казан, РСФСР, СССР) — физик, дәүләт эшлеклесе, физика-математика фәннәре докторы (1965), профессор (1967), РСФСРның атказанган фән эшлеклесе (1970). 1953 елдан КАИда: нәзари радиотехника һәм электроника кафедрасы мөдире (1954—1988), ректор (1967—1977), лаборатория мөдире (1988—1991). СССР Фәннәр академиясенең электрохимия буенча фәнни шура әгъзасы (1968—1991). ТАССР Югары Шурасы Рәисе (1971—1980).
| Рәшит Нигъмәтуллин | |
|---|---|
 | |
| Туган | 5 гыйнвар 1923 Казан, РСФСР, СССР |
| Үлгән | 7 июль 1991 (68 яшь) Казан, РСФСР, СССР |
| Күмү урыны | Казан |
| Яшәгән урын | Мәскәү урамы, Казан[1] |
| Әлма-матер | Казан (Идел буе) федераль университеты |
| Һөнәре | галим |
| Гыйльми дәрәҗә: | физика-математика фәннәре докторы[d] |
Биография
үзгәртүРәшит Нигъмәтуллин 1923 елның 5 гыйнварында Казанда татар теле һәм әдәбияты укытучысы Шакир Шабан улы һәм химия укытучысы Хәлимә Хөсәен кызы гаиләсендә туа. 2 нче урта мәктәпне тәмамлап, 1940 елда Укытучылар институтының физика-математика факультетына укырга керә. 1 курсны тәмамлагач, авиация техникумына күчә.
1942 елда, Бөек Ватан сугышы башланганнан соң, үз теләге белән Кызыл Армиягә китә. Сәламәтлеге буенча стройга карамаган частьләрдә хезмәт итә[2]. 1945 елда Казан дәүләт университетының физика-математика факультетына укырга керә, бишле билгеләренә укый, исемле стипендиат була, диплом эшен Е. К. Завойский лабораториясендә башкара, аспирантурада профессор А. Г. Шәфигуллинда молекуляр физика кафедрасы буенча белгечлек ала. Физика-математика фәннәре кандидаты (1954)[3].
1953—1954 елларда Казан дәүләт университетының физика-математика факультетының молекуляр һәм җылылык күренешләре кафедрасы ассистенты. 1954 елдан 1988 елга кадәр — Казан авиация институтының теоретик һәм радиотехника кафедрасы мөдире. 1965 елда Р. Ш. Нигъмәтуллин тарафыннан «электролитик ячейканы теоретик тикшерү һәм сыек тән электроникасы мәсьәләләре» темасына докторлык диссертациясе уңышлы яклана[4].
1967 елда Казан авиация институтын җитәкли, ректор Нигматуллин җитәкчелегендә институт көчле үсеш ала[5]. Бу вакыт эчендә институтта ике яңа факультет ачыла: автотөзелеш факультеты һәм техник кибернетика һәм информатика факультеты[6]. 1971—1979 елларда — ТАССР Югары Шурасы Рәисе[7]. 1977 елда институт җитәкчелеген сәламәтлеге торышы буенча калдырып китә.
Молекуляр электроника өлкәсендә фәнни мәктәп булдыра. 200дән артык фәнни эш авторы һәм авторы.
1991 елның 7 июлендә вафат була.
Бүләкләр һәм истәлек
үзгәртү- Ленин ордены;
- Кызыл Байрак Хезмәт ордены;
- Хөрмәт Билгесе ордены;
- РСФСРның Атказанган фән һәм техника эшлеклесе.
Казанда А.Н. Туполев исемендәге Казан илкүләм тикшеренү техник университетының 5 нче корпусы бинасында (Театр урамы, 7/31) Р. Нигъмәтуллинга мемориаль такта куелган.
Профессор Нигъмәтуллин хөрмәтенә Казанның Яңа Савин районында урам аталган[8].
Шулай ук карагыз
үзгәртүИскәрмәләр
үзгәртү- ↑ https://www.business-gazeta.ru/article/399436
- ↑ Нигматулин Рашид Шакирович :: Память народа. 2021-03-04 тикшерелгән.
- ↑ Нигматулина Фариса Салахутдинова Канд. мед. наук ( 25/93 ). 2021-03-04 тикшерелгән.
- ↑ Нигматулина Фариса Салахутдинова Канд. мед. наук ( 28/93 ). 2021-03-04 тикшерелгән.
- ↑ 12 марта 2004 года произошло событие, которого ждали долго, — официальное открытие нового учебно-лабораторного корпуса Казанского государственного технического университета имени А. Н. Туполева.
- ↑ Нигматуллин Рашид Шакирович
- ↑ К 70-летию Верховного Совета ТАССР. әлеге чыганактан 2018-08-08 архивланды. 2020-02-06 тикшерелгән.
- ↑ В Казани полностью отремонтируют улицу Нигматуллина | Новости Казани. Авто новости Казани. Новости бизнеса в Казани. 2021-03-04 тикшерелгән.
