Россия империясенең Дәүләт думасы

Россия империясенең Дәүләт думасыРоссия империясенең канун проектларын тикшерү органы, соңрак канун чыгара торган вәкилләр органы.

Дәүләт думасының тантаналы ачылышы, Кышкы Сарай, 1906

Дәүләт думасы — парламентның түбән пулаты, югары пулаты — Дәүләт шурасы булган.

Россия империясендә Дәүләт думасының барысы 4 чакырылышы булган.

Тарих үзгәртү

1905 елга кадәр Россия империясендә кануннар чыгара торган вәкилләр органы булмый.

1905 елгы инкыйлаб нәтиҗәсендә Дәүләт думасы булдырыла.

Инкыйлаб вакытында Сергей Витте тәэсирендә Николай II 1905 елның 6 августында Дәүләт думасына нигез сала.

1917 елның 6 октябрендә Вакытлы хөкүмәт Оештыру җыелышына сайлауларны әзерләү сәбәпле Дәүләт думасын тарата, ә 18 декабрьдә бәлшәвикләр хакимияте Думаның идарәсен юкка чыгара.

Бүгенге Дәүләт думасы — Россия Федерациясенең Федераль җыелышы түбән пулаты дип атала.

Фиркаләр үзгәртү

Дәүләт думасының депутатлары фиркаләр буенча бүленеше
Фирка I Дума II Дума III Дума IV Дума
РСДРП (10) 65 19 14
Эсерлар - 37 - -
Халык социалистлар фиркасе - 16 - -
Трудовиклар 107 (97)[1] 104 13 10
Прогрессив фирка 60 - 28 48
Кадетлар 161 98 54 59
Автономистлар 70 76 26 21
Октябристлар 13 54 154 98
Милләтчеләр - - 97 120
Уң карашлы - - 50 65
Фиркасез 100 50 - 7
Барлыгы 511 500 441 442
Думаны таратканда фиркаләр саны 6 10 11-12 11-16

Сылтамалар үзгәртү

  • Водовозов В. В. Дума государственная // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
  • Таганцев Н. С. Пережитое. Учреждение Государственной Думы в 1905—1906 гг.. — Пг.: 18-я гос. тип-я, 1919. — 224 с.
  • Аврех А. Я., Грунт А. Я. Государственная дума // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
  • Кирьянов И. К., Лукьянов М. Н. Парламент самодержавной России: Государственная Дума и её депутаты (1906—1917). Пермь: Изд-во ПГУ, 1995. — 168 с.
  • Государственная Дума в России (1906—1917): Обзор / РАН, ИНИОН; Ред.
  1. 10 человек выделилось из фракции и организовала свою фракцию социал-демократов П. А. Столыпин и судьбы реформ в России. М., 1991. с. 16)