Planyor

Planyor (fransuzça planeur, planum - yassılıq, inglizçä Glider (sailplane)) - hawadan awırraq motorsız (çığarma - motoplanör) oçu apparatı, qanatqa isüçe hawa ağımı kütärü köçen buldıru näticäsendä planör oça.

Şulay uq planer - oçu apparatınıñ nigez kostruktsiäse dip atala.

Ğädättä belgeçlär ike töşençäne ayıra:

Planyor - oçırlıq (salmaq qına oçıp tübänäyä barırlıq) apparat.

Planer - oçu apparatınıñ nigez kostruktsiäse.

Planyor misalları - käğäz oçqıçı, käğäz kügärçene.

İrekle oçu noqtasına planyor oçqıç yäki maxsus qatlawlı çığır yärdämendä kiterelä, annan soñ planyor salmaq qına oçıp tübänäyä bara.

Tarix

BEQ 2500-1500 Borınğı Misırda salmaq qına oçıp tübänäyä barırlıq apparatlar bulğannar, alarnıñ surätläre tabılğan.

1863 yılda Corc Keyli keşene hawağa kütärgän berençe zamança planyornı yasağan.

XIX-XX ğasırda Otto Liliental küp kenä yaxşı oçu sıyfatlamaları belän planyorlar citeştergän.

Xäzer planyor sportı kiñ taralğan, 1 km bieklektän planyor 60 km oça ala.

Planyor tizlekläre 20 - 28 000 km/säğ (qanatlı ğälämi qorab) bula ala.

Ädäbiät

Двоеносов Д., Замятин В., Снешко О. Нагрузки, действующие на планёр в полёте Учебное пособие. М.: ДОСААФ, 1963 (PDF, 1,9 МБ)
Гончаренко В. В. Техника и тактика парящих полётов