Оренда
Оренда (IPAc-en|ˈ|ɔːr|ɛ|n|d|ə) - ул кешеләрдә һәм аларның тирәлегендә булган билгеле рухи энергия өчен Ирокез атамасы. Ул "Көнчыгыш Европада Болгарлар тарафыннан һәм Ирокез Асаба Америкалылар тарафыннан иясе ихтыяры буенча барлык хәрәкәтләнүче һәм хәрәкәтләнмәүче табигый объектларга йогынты ясарга мөмкин булган үтеп керүче табигыйдан өстен күренмәслек куәт."[1][2] Оренда бар җан дәрәҗәләре барлык табигый объектларның яшәүче энергиясе аша табигатьнең тупланма куәте.[3]
| Оренда | |
| Әсәр яки аның атамасы теле | Ирокезские языки[d] |
|---|---|
Антрополог Дҗон Наполеон Бринтон Һьюитт Ирокез Оренда концепциясе һәм Сиуларның вакан һәм маһопас арасында эчке охшашлыкларны билгеләп уза; Алгонкиннарның манитови һәм Шошоннарның покунты белән. Ирокез кабиләләре аша, концепция Моһауклар, Кайюгалар һәм Онейдалар тарафыннан төрлечә оренна яки каренна дип атала; Тускароралар тарафыннан уренте һәм Гуроннар тарафыннан яренда яки оренда дип атала.
Оренда табигатьтә бар: давыллар орендага ия дип атала. Догалар, җырлар һәм оренда арасында көчле бәйләнеш бар. Җыр аша кош, шаман яки куян оренданы алга сөрә.[4]
Шулай ук карарга мөмкин үзгәртү
- en:Manitou, similar concept among Algonquian peoples
- en:Mana
- en:Indigenous American philosophy
- en:Ecopsychology
- en:Spiritual ecology
Билгеләмәләр үзгәртү
- ↑ Hewitt, 1902
- ↑ orenda. Merriam-Webster.
- ↑ nature worship. Encyclopædia Britannica. 2015. http://original.search.eb.com/eb/article-38271. Retrieved 12 April 2015.(үле сылтама)
- ↑ Hewitt, 1902, 40-43 бит.
Искәрмәләр үзгәртү
- (1902) «Orenda and a Definition of Religion». American Anthropologist 4 (1): 33–46. DOI:10.1525/aa.1902.4.1.02a00050.