Наратлар (тәртип)
Наратлар, шулай ук ылыслылар (лат. Pinales, шулай ук — Coniferales) — Pinopsida сыйныфының биологик тәртибе, үз эченә безнең көнгә килеп җиткән барлык ылыслы үсемлекләрне колачлаган: кедр (эрбет агачы), нарат, чыршы, ак чыршы (пихта), карагач, секвойя, кипарис, артыш һәм тиле нарат (тис).
| Наратлар | |
|---|---|
 | |
| Халыкара фәнни исем | Pinales Gorozh., 1904[1][2] |
| Таксономик ранг | тәртип[1][2] |
| Югарырак таксон | Pinopsida[d] һәм Pinidae[d][1][2] |
| Җимеш төре | шишка[d] |
| Шушы чыганакларда тасвирлана | Мейер энциклопедик сүзлеге (1888-1889)[d] |
Наратлар рәтенә (Finales) — наратчалар гаиләлеге (Pinaсеае) гына керә. Бу — ылыслылар арасында иң эре гаиләлек. Алар, киң таралуы һәм зур күләмдә биомасса туплау буенча, чәчәкле үсемлекләр семьялыкларын да уздыра. Семьялыкта 10 ыруг һәм 250 гә якын төр исәпләнә. Ареалы — нигездә Төньяк ярымшар. Бары тик Меркуза нараты (Pinus mercusii) гына экватор аша Көньяк ярымшарга үтеп керә. Наратчалар — мәңге яшел, кайбер төрләре яфрагын кою-чан, агаччыл, яки куакчыл үсемлекләр (82 рәс.) Яфраклары энәсыман, кабырчыксыман, сирәк кенә тар ланцентсыман формада. Бәбәктә 2—7 ел утыра. Яфракларның зурлыгы төрлечә. Мәсәлән, ак кайрылы ак чыршының (Abies nephrolepis) яфраклары бик вак була, ә сазлык наратының (Pinus palustris) ылыслары 45 см га кадәр җитә.[3]
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Chase M. W., Farjon A., Maarten J.M. Christenhusz et al. A new classification and linear sequence of extant gymnosperms // Phytotaxa — Magnolia Press, 2011. — ISSN 1179-3155; 1179-3163 — doi:10.11646/PHYTOTAXA.19.1.3
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Reveal System of Classification — 1997.
- ↑ Мәүлүдова Л.Г., Ботаника: Югары төзелешле үсемлекләр системасы: Югары уку йортлары өчен дәреслек бит145, archived from the original on 2016-03-05, retrieved 2015-10-17