Мәшһәд
Мәшһәд, (Мешхед, фар. مشهد) — Иранның төньяк-көнчыгыш өлешендәге шәһәр. Рәзави-Хөрәсән устанының административ үзәге.
| Мәшһәд | |
|---|---|
 | |
| Ил | Иран |
| Регион | Хөрәсән |
| Координатлар | 36°18'25"N, 59°36'15"E |
| Башлык | Mohammad Reza Kalaei[d][1] |
| Мәйдан | 458 км² |
| Халык саны | 2 749 374 кеше |
| Сәгать кушагы | UTC+3:30 |
| Телефон коды | ۰۵۱۳ |
| Рәсми сайт | e-mashhad.ir |
| Кардәш шәһәрләр | Милан, KL, Karaçi, Лаһор, Фресно, Өремче, Мазары-Шәриф, Сантьяго-де-Компостела, Верона һәм Сурабая |
Халык саны — 2 749 374 кеше (2011).
КлиматҮзгәртү
| Мәшһәд климаты | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Күрсәткеч | Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
| Уртача максимум, °C | 6,7 | 8,6 | 14,1 | 20,8 | 26,8 | 32,4 | 34,4 | 32,8 | 28,8 | 22,0 | 15,8 | 9,6 | 21,0 |
| Уртача температура, °C | −0,0 | 2,3 | 7,7 | 14,1 | 19,6 | 24,6 | 26,7 | 24,6 | 19,8 | 13,4 | 7,7 | 2,6 | 13,5 |
| Уртача минимум, °C | −5,1 | −2,9 | 2,3 | 7,9 | 11,8 | 15,6 | 17,9 | 15,3 | 10,4 | 5,4 | 1,3 | −2,7 | 6,4 |
| Явым-төшем нормасы, мм | 33 | 36 | 52 | 48 | 25 | 3 | 0 | 0 | 1 | 11 | 15 | 26 | 250 |
| Чыганак: World Climate | |||||||||||||
ТарихҮзгәртү
:Мәшһәд урыныда 9 гасырда Санабад авылы булган. Мәшһәд исеме беренче тапкыр гарәп географлары әсәрләрендә телгә алынган (10 гасырда). 11—12 гасырларда газнәвиләр вә сәлҗүкләр кул астында булган. 13 гасырның азагында монголлар һөҗүме нәтиҗәсендә шәһәр җитди зыян күргән. 14 гасыр азагыннан Хөрәсәннең иң эре шәһәрләрдән бересе. Тимурилар һәм Сәфәвиләр хакимлеге дәверендә Мәшһәд үсеш алган. 1736—47 елларда — Нәдиршаһ дәүләтенең башкаласы. 1795 елда Мәшһәдне каҗарлар басып алганнар.
2011 елда шәһәрдә метрополитен ачылган.
Мәшһәд — шигыйларның "мөкатдәс" шәһәре. архитектура һәйкәлләре: Имам Риза тәкыясе (мавзолее, 9-гасыр). Гәүһәршәд мәчете (1405—18), мәдрәсәләр, кәрвансарайлар сакланганнар. Нәдиршаһ тәкыясе, Ризашаһ һоспитале 20 гасырда төзелгән. Шәһәр читендә фарсы шагыйре Фирдәүсинең кабере бар (кабер өстендә төрбә корылган).
ИкътисадҮзгәртү
Тәһран — Мәшһәд тимер юлының ахыргы станциясе, автомобил юллары төене. Илнең төньяк-көнчыгыш өлешендәге сәүлә-сәнәгать, сәяси һәм мәдәни үзәге. Митал эшкәртү, агач эшкәртү, тукымачылык (текстиль), күн-аяк киеме, азык-төлек, химия сәнәгате ширкәтләре бар. Төзелеш материаллары эшләп чыгарылалар. Кояш электр стансасы, университет бар.
ГалереяҮзгәртү
Имам Реза тәкыясе
- EmamReza Hospital Mashhad.JPG
Ризашаһ һоспитале
Шәһәр күренеше
- Mashhad Metro 2.jpg
Мәшһәд метросында
Танылган шәхесләрҮзгәртү
- Имам әл-Газали — хәзерге Мәшһәд тирәсендә туган
- Ибраһим Рәиси (1960), Иран президенты (2021 елдан).
Тышкы сылтамаларҮзгәртү
- Рәсми сайт 2007 елның 9 июнь көнендә архивланган.