Mingrellär
 |
Бу мәкаләгә башка Википедия мәкаләләре сылтамыйлар. Зинһар, ярдәмчене кулланып, кабул ителгән киңәшләргә күрә сылтамалар куегыз.
|
Mingrellär, yä Megrellar (üzataması Margali) – Görcestanda (Gruziädä) xalıq, ilneñ könbatış rayonnarında yäşilär. Görcelärneñ ber subetnik törkeme sanlalar. Öydä Megrel telendä söyläşälär. Bu tel qayber oçraqlarda Görce telenä dip qarílar, läkin başqa Görce söylämnärennän ul bik nıq ayırıla (Görcedäge 7 kileş urınına 9 kileş). Bu tel räsmi bulmağan räweştä Görce älifbası qullana. Xäzerge Mingrellar Görceçä dä, Urısça da belälär, Abxazíadä yäşägännär Abxazça da söyläşä alalar. Típik Mingrel familiälär -ia (-iä), -aya, -ava, ua quşamçılarına betä (Jvania, Şengelaya, Eliava, Çkadua). Mingrel familiäläre Abxazlarda oçrílar.
._Auguste_Wahlen._Moeurs,_usages_et_costumes_de_tous_les_peuples_du_monde._1843.jpg)
Soñğı Urta Ğasırlarda Mingrellär Görce patşalarınnan autonomiä itep yäşägännär, üze Samegrelo kenäzlegen nigezlänep.Kenäzlegendä Dadiani näsele idarä itkän. 1803. yılda Samegrelo Räsäy İmperiäsenä (Kutaisi gubernasına) kerä, Mingrellär Aleksander I patşağa ant itälär. Dadianilarnı Räsäy aqsöyäklekkä quşalar (1857). 1918. yılda Mingrellar Görcestan Demokratik Cömhüriätenä kerä.
1920. yıllarda Sovetlar Berlegendä Mingrellar mädäni autonomiäne üsterälär (säyäsi autonomiä bulmağanda), Mingrel telendä gäzetlär bastırıp çığalar. Belem aluda häm ädäbiättä Görce teleneñ qullanışı däwam itä. 1950. yıllarda Mingrel Lavrenti Berianıñ säyäsi doşmannarı Mingrel Partiä eşlekleselärgä qarşı Mingrellär ğämäle çığaralar, ğämäl näticäsendä Mingrellär ayırım xalıq sanamílar, Mingrel telendä näşer itü tíıla. Stalin ülemennän soñ uzğan reabilitasiägä qaramastan Mingrel tele küxnä tele bulıp qala.
Görcestannıñ berençe präzidente Zviad Gamsaxurdia Mingrel buluı säbäple, bärep töşerelüdän soñ Mingrel başqalsına Zugdidigä qaça. Läkin Zviadistlar ciñelälär, şundí suğış Samergeloğa zían kiterä.
1990. yıllardağı Abxazíada bulğan etnosara konfliktlar näticäsendä Mingrelärneñ ber öleş häläk bula, köpçelege Abxazíadan Räsäygä häm Görcestanğa qaçalar.
Mingrellär sanı 200 000 dän 700 000 gä törlelänä, çönki küp Mingrel üzen Görce bulıp belderälär. Räsäydä Mingrel millätennän100 keşe isäplänä.
Kürenekle Mingrellär
үзгәртү
 |
Bu bit mäqälä töpçege genä. Sez anı tulılandırıp, Wikipediägä yärdäm itä alasız. |
 |
Bu mäqäläne wikiläşterergä kiräk. Zinhar, mäqäläne Wikipediä qağidäläre buyınça tözätegez.
|