Лениногорск: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
EmausBot (бәхәс | кертем)
к r2.7.3) (робот өстәде: sr:Лењиногорск; косметик үзгәртүләр
Mansur321 (бәхәс | кертем)
кТөзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 40:
|климат =
|рәсми тел =
|халык саны = {{Төшү}} 63 716 <ref name="24102012_1"/>
|исәп елы = 2012
|халык тыгызлыгы = 1923
Юл номеры - 83:
Шәһәр җирлегендә көнбатыштан-көнчыгышка таба [[Камышлы]] елгасы ага, ул үзенең башлангычын Лениногорсктан төньяк-көнбатыштарак урнашкан сөзәклекләрдәге күпсанлы чыганаклардан ала<ref name="2_1" />.
 
Шәһәрнең зур туристик һәм сәнәгать мөмкинлекләре бар, ул урман-парк зонасы һәм урман фондының яшел зонасында урнашкан. Лениногорск – [[Русия]]нең бары тик чишмә суы белән генә тәэмин ителгән уникаль шәһәрләренең берсе. Шәһәргә чишмә суы төче суның җир астындагы бик зур табигый саклагычында урнашкан [[Сугышлы (Лениногорск районы)|Сугышлы]] һәм [[Иске Писмән]] су алгычларыннан килә<ref name="2_1">[http://leninogorsk.tatar.ru/rus/file/pub/pub_60373.doc Проект генерального плана города Лениногорска, пояснительная записка] {{ref-ru}}</ref><ref name = "1_14">[https://www.mnr.gov.ru/.../3236__nformatsiya_o_predostavlenii_vodnih_obektov_%20v_polzovanie_na_161.12.2010_g..xls Информация о предоставлении водных объектов в пользование на основании договоров водопользования и решений о предоставлении водных объектов в пользование по зоне деятельности Нижне-Волжского БВУ (Республика Татарстан) по состоянию на 16.12.2010 г.] {{ref-ru}}</ref>.
 
=== Сәгать поясы ===
Юл номеры - 138:
== Халык ==
[[Файл:L`ninogorsk demografija tat.png|right|500px|thumb|Лениногорск халык саны демографиясе (1939-2010 еллар)]]
[[2012 ел]]ның [[1 гыйнвар]]ына Лениногорскның халык саны 63 716 кеше тәшкил иткән<ref name="1_9" />, бу бөтен [[Татарстан]]ның халык саныннан 1,67%, шәһәр халык саныннан 2,21 % тәшкил итә. Халык тыгызлыгы - 1817 кеше/км².
 
Халык саныннан 16,9% бала һәм яшүсмерләр, 63,9% яшьләр һәм 19,2% өлкән яшьтәге кешеләр тәшкил итәләр.<ref name="1_10" />.
 
Шәһәр җирлегендә 25 милләт вәкиле яши, шул исәптән: [[руслар]] — 43,3 %, [[татарлар]] – 42,8 %, [[чуашлар]] – 5,3 %, [[мордвалар]] – 5,8 %, башкаларбашка халыклар – 2,8 %<ref name="1_12" />.
 
Шәһәр халык саны соңгы елларда, табигый тискәре артым һәм халыкның тискәре күчеше нәтиҗәсендә, бик кимегән. [[2008 ел]]да 1 мең кешегә туулар дәрәҗәсе 11,2 %, ә үлем дәрәҗәсе 14,6 % булган<ref name="1_12" />. [[2010 ел]]да туганнарның саны 982 кеше була, ләкин бу [[2009 ел]]га караганда 4% азрак. Ә вафат булучылар саны 5% арткан һәм 1254 кеше булган.<ref>[http://leninogorsk.tatarstan.ru/rus/doklad.htm?pub_id=80768 Отчетный доклад Главы муниципального образования «Лениногорский муниципальный район» «Об итогах социально-экономического развития Лениногорского района в 2010 г. и задачах на 2011 год»] {{ref-ru}}</ref> Татарстан Республикасы Икътисад министрлыгы фаразлавы буенча, халык саны [[2020-еллар]]да ул 65 250 билгесенә, ә [[2030 ел]]га хәтле 62 840 санына төшәчәк<ref name="1_10" />.
 
{| class="standard"
Юл номеры - 236:
== Икътисад ==
[[Файл:Татарстанның нефть табылышлары харитасы.jpg|left|350px|thumb|Татарстанның нефть табылышлары харитасы]]
Лениногорск – зур үсешкә ия сәнәгый җитештерүле күп тармаклы шәһәр. Икътисад өлкәсендә [[нефть]]-[[газ]] сферасы предприятиеләре (41, 1 %); төзелеш (24, 5 %); транспорт (9, 6 %); җитештерү сферасы (4, 8 %); электр энергиясе, газ, пар һәм су җитештерү, тапшыру һәм бүлү өлкәсе (4, 1 %); авыл хуҗалыгы (3, 1 %) әйдәп баралар<ref name="05082011_1">{{cite web
| url = http://leninogorsk.tatarstan.ru/rus/pokazateli.htm?pub_id=85468
| title = Основные показатели социально-экономического развития Лениногорского муниципального района на 01.05.2011
Юл номеры - 243:
| archiveurl = http://www.webcitation.org/63CIW1uwR
| archivedate = 2011-11-15
}}</ref>. [[2011]] ел башында сәнәгый җитештерү индексы 108 %ны тәшкил итте. [[2010]] tk өчен күрсәтелгән эш һәм хезмәт күрсәтүләр продукциясе күләме – 21 млрд сум ({{үсү}} 112 %)<ref name="28072011_1" /> ; тулаем җирле продукт ([[2010]] tk өчен) – 32, 72 млрд сум ({{үсү}} 113,6 %; сәнәгый җитештерү күләме ([[2010]] tk өчен) – 16, 64 млрд сум ({{үсү}} 108,6 %)<ref name="05082011_1"/>.
 
=== Сәнәгать ===
Юл номеры - 274:
}}</ref>. Уртача айлык хезмәт хакы 2011 елның маенда 17 868, 36 сум ({{кимү}} 99, 0 %, ТР буенча 17 788, 7 сум). [[Яшәү минимумы]] 4733 сум (2011 елның 1 гыйнварында), минималь куллану бюджеты 9250 сум<ref name="05082011_1" />.
 
2011 елда төрле тармаклар буенча уртача айлык хезмәт хакы түбәндәгечә: авыл хуҗалыгында 7256 сум ({{үсү}} 106, 5 %, ТР буенча 8724), файдалы казылмалар табу предприятиеләрендә 26 133, 5 сум ( {{кимү}} 87, 0 %, ТР буенча 27 380, 5), эшкәртү сәнәгате предприятиеләрендә 14 065, 3 сум ( {{кимү}} 96, 0 %, ТР буенча 18 492, 7), коммуналь хуҗалыкта 19 361, 2 сум ( {{кимү}} 97,7 %, ТР буенча 26 814, 9), төзелештә 23 989, 1 ({{үсү}} 122, 1 %, ТР буенча 20 000, 5), транспорт һәм элемтәдә 21 250, 6 сум ( {{кимү}} 91, 9 %, ТР буенча 19 867, 7), сәүдә һәм ашатуда 6000 сум ({{үзгәрешсез}}, ТР буенча 16 487, 9), мәгарифтә 9370, 4 сум ({{үсү}} 119, 2 % ТР буенча 12 057, 1), сәламәтлек саклауда 10, 768, 1 сум ({{үсү}} 108, 3%, ТР буенча 11 809, 1)<ref name="05082011_1" /><ref name="28072011_1" /><ref name="05082011_2">{{cite web
| url = http://leninogorsk.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_86225.doc
| title = Пояснительная записка к докладу главы Лениногорского муниципального района Республики Татарстан о достигнутых значениях показателей для оценки эффективности деятельности органов местного самоуправления за 2010 год и их планируемых значениях на 3-х летний период {{ref-ru}}
Юл номеры - 390:
{|align="right"
|<div style="overflow:hidden;">
<div style="margin: -50px 0px -190px200px 0px;">
[[Файл:Shema transporta Leninogorsk.jpg|400px]]
</div>
Юл номеры - 546:
* '''В.И. Ленинга һәйкәл'''. Аны тантаналы рәвештә [[1960 ел]]да Ленин исемендәге үзәк мәйданда ачалар. Скульптура [[Владимир Ленин|В. И. Ленинны]] чыгыш ясаган мизгелдә сурәтли, аның уң кулы халыкка юнәлтелгән.
* '''Атказанган нефтьчеләр аллесы'''. Бу мемориаль комплекс [[2002 ел]]да Җиңүгә 50 ел проспекты буйлап ачыла. Мемориал территориясендә фонтан һәм атаклы нефтьчеләрнең исемнәре һәм портретлары куелган 22 барельеф бар.
* '''М. Вахитовка һәйкәл'''. Һәйкәл 1970 елда Ленин проспекты һәм Кутузов ур. Киселешендә ачыла. Һәйкәл татар инкыйлабчысы һәм иҗтимагый-сәяси эшлеклесе [[Мулланур Вахитов]]ның постаментка куелган бюстыннан гыйбарәт, һәйкәл тирәсендә кечкенә сквер ачылган<ref name="16082011_1" />.
* '''Г. Тукайга һәйкәл'''. Һәйкәлнең ачылу тантанасы 2000 елда, Ленин пр. Һәм Тукай ур. Киселешендә була. Һәйкәл атаклы татар шагыйре [[Габдулла Тукай]]ның постаментка куелган бюстыннан гыйбарәт<ref name="16082011_1" /><ref name="06072012_05">{{cite web
| url = http://gabdullatukay.ru/rus/index.php?option=com_content&task=view&id=1018&Itemid=67
| title = В Лениногорске открыли памятник Тукаю
Юл номеры - 559:
}}</ref>.
* '''«Вакыт» монументы'''. Ул [[1998 ел]]да Набережная, Промысловая, Беренче май, Халыклар дуслыгы урамнарының әйләнә чишелешендә урнашкан. Монумент сәгать механизмын сурәтли. Бу урында кайчандыр шәһәргә нигез салган нефтяникларның палаткалары урнашкан.
* '''Шәһәр төзелә башлауга багышланган ротонда-стела'''. Ротонда [[1955 ел]]да М. Горький исемендәге ял һәм мәдәният паркында ачыла<ref name="16082011_1" />.
* '''Кара ротонда'''. Ул [[2005 ел]]да М.Горький исемендәге парка шәһәрнең илле еллыгы хөрмәтенә ачыла<ref name="16082011_1" />.
* '''М. Горькийга һәйкәл'''. Ул Горький паркында урнашкан. Постаментка куелган һәйкәл рус язучысы, прозаик һәм драматург [[Максим Горький]]ны парк буйлап йөргән халәттә сурәтли<ref name="06082012_01">{{cite web
| url = http://83.229.186.246/graddoc/files/gp/len_leninagorsk/PZ_ARCH_OB%20.pdf
Юл номеры - 710:
 
== Панорама ==
[[Файл:Панорама площади им. Ленина Лениногорск.jpg|780px1000px|thumb|<center>[[Ленин]] мәйданы</center>]]
<br />
<br />
<br />