Qırım Tatarları: юрамалар арасында аерма

[[1989]]. yıldağı xalıq sanın isəpkə alu waqıtında 270.000nən artıq keşe terkəlgən. [[Ukraina]]da ([[Qırım]] yarımutrawında, [[Xerson]] ölkəsendə), [[Rəsəy]]də (nigezdə [[Krasnodar]] həm [[Stavropol]] kraylarında) həm [[Üzbəkstan]] (başlıça [[Toshkent]] (Taşkent) belən [[Farg'onaFərğənə]] (Fərğənə) ölkələrendə) yəşilər. [[Törkiə]], [[Rumıniə]] həm [[Bolgariə]]də də Qırımtatar diasporaları bar.

[[Qırımtatar tele]]ndə söyləşələr. Yazuda [[1926]]. yılğa qədər [[Ğərəp əlifbası]]n, [[1939]]. yılğa qədər [[Latiyan əlifbası]]n ([[Jaŋalif]]kə oxşaş), [[1940]] [[Urıs əlifbası]]n (östəmə xəreflərsez, digraflarnı qullanıp), [[1990. yıllar]]dan qabat [[LatiyanLatin əlifbasınəlifbası]]n ([[Törek əlifbası]] nigezenə [[Q]] həm [[ŊÑ]] quşqaç) qullanalar.

[[Möselman]]-[[Sönnilər]]. [[IYAslamİslam]]nı [[Altın Urda]] dəwerendə qabul itkən, dip uylanıla. [[IYAslam]]ğa qədər Qırımtaralarnıŋ babaları öleşçə [[Xristian]] yəki [[Yəhüd dine]] totuçıları bulğan.

Rəsəy [[Qırım Xanlığı]]n basıp alğaç, Qırımtatarlar [[1850. yıllar]]dan [[TörkiyəTörkiə]]gə küçə başlıylar.

[[1918]]. yılda yarım möstəqıyl [[Qırım CömhüriyəteXalıq Cömhüriəte]], [[1921]]. yılda [[RSFSR]]da [[Qırım ASSR]] oyıştırıla; [[1945]].tə autonomiyaautonomiə yuqqa çığarıla.

=== DeportasiyaDeportasiə ===

[[1944]]. yılnıŋ Mayında Qırımtatarlar (238,5 meŋ keşe) [[Qırım]]nan məcbüri rəweştə [[Seber]], [[Urta AsiyaAsiə]] həm Urta [[İdel]] buylarına sörelə. Ayawsız qırıs şartlarda ütkərelgən küçerü barışında həm sörgendəge berençe aylarda Qırımtatarlarnıŋ çama belə yartısı ülə.

=== ReabilitasiyaReabilitasiə ===

[[1967]]. yılda Qırımtatarlarnıŋ konstitutsion xoquqı çikləngən rəweştə torğızılsa da, [[1980. yıllar]]nıŋ axırlarına qədər alarğa üz watannarına qaytu röxsət itelmi. Üz illərenə qaytqan Qırımtatarlarnıŋ ber öleşe torğızu öçen körəşə. [[1992]]. yılda Qırımğa ''CömhüriyətCömhüriət'' xələte birelə.