Галимҗан Баруди: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Рашат Якупов (бәхәс | кертем) кТөзәтмә аңлатмасы юк |
кТөзәтмә аңлатмасы юк |
||
Юл номеры - 1:
{{Шәхес
Күренекле дин галиме, җәмәгать эшлеклесе, педагог Галимҗан Мөхәммәтҗан улы Баруди (Галиев) 1857 елның [[17 февраль|17 февралендә]] Казан өязенең Кече Кавал авылында сәүдәгәр гаиләсендә туа. Өч елдан гаилә Казанга күчеп килә.▼
| исем = Галимҗан Баруди
1862 елда Галимҗанны Казанда мәдрәсәгә укырга барәләр. 1875 елда ул укуын дәвам итәргә Бохарага китә.▼
| рәсем = Barudi.jpg
1882 елда Г.Баруди, Казанга кайткач, дүртенче мәхәллә мәчетенә икенче мулла итеп билгеләнә. Кыска гына вакыт эчендә ул танылып өлгерә. Тиздән мөселманнарның Диния идарәсе аны имам итеп билгели һәм ул мәдрәсә ачарга рөхсәт ала.▼
| рәсем_зурлыгы = 220px
1882 елда Г.Баруди мәдрәсә ача, ул анда җәдитчә укыта, әтисенең хөрмәтенә мәдрәсәгә “Мөхәммәдия” исеме бирелә. Мәдрәсә Россиядә мөселманнарның иң зур һәм дәрәҗәле уку йортына әверелә.▼
| alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу-->
1905 елга кадәр Г.Баруди үзен тулысынча педагогик эшчәнлеккә багышлый. Ул дәреслекләр яза һәм бастырып чыгара, “Мөхәммәдия” мәдрәсәсендә укыта, аның биналарын киңәйтү һәм төзекләндерү белән шөгыльләнә, уку-укыту программасын яңарта һәм камилләштерә. Бу елларда мәдрәсә безнең төбәктә җәдитчә белем бирүче иң эре үзәкләрнең берсенә әверелә.▼
| рәсем язуы =
1906 елда Казанда Г.Баруди мөхәррирлегендә “Әд-дин вәл-әдәб” (“Дин вә әхлак”) журналы чыга башлый. 1908 елда журналны чыгару хакимият тарафыннан тыела. Шул ук елда Г.Барудины панисламизмда гаепләп ике елга Вологда губернасына сөргенгә җибәрәләр. Сөргеннән кайткач, ул журналны чыгаруны 1917 елга кадәр дәвам итә.▼
| тулы исем = Галимҗан Мөхәммәтҗан улы Баруди (Галиев)
| һөнәр = укытучы, сәясәтче, җәмгыять эшлеклесе, дин галиме
| туу датасы = [[1857 ел]], [[17 февраль]]
| туу җире = Казан Өязе, Кече Кавал авылы
| гражданлык =
| милләт = татар
| үлем датасы = [[1921 ел]], [[6 декабрь]]
| үлем җире =
| әти = Мөхәммәтҗан
| әни =
| ир =
| хатын =
| балалар =
| бүләк һәм премияләр =
| сайт =
| башка мәгълүмат =
}}
▲
▲[[1862
▲[[1882
▲[[1882
▲[[1905
▲[[1906
Г.Баруди Россия мөселманнарының сәяси тормышында да актив катнаша. Ул 1906 елның гыйнвар һәм август айларында узган Россия мөселманнарының 2нче һәм 3нче съездлары эшендә катнаша. “Иттифак әл-мөслимин” мөселман фиркасе Үзәк комитетының әгъзасы итеп сайлана.
[[1917
Г.Баруди [[1921 ел]]ның [[6 декабрь|6 декабрендә]] [[Мәскәү]]гә ачлыктан интегүчеләргә ярдәм комитеты утырышына барган җиреннән вафат була<ref>[http://www.gabdullatukay.ru/tat/index.php?option=com_content&task=view&id=928&Itemid=95]</ref>.
==Чыганаклар==
{{reflist}}
== Сылтамалар ==
* [http://www.tat.tatar-inform.ru/news/2007/3/13/22492/ Казанда Галимҗан Баруди һәм аның иҗади мирасына багышланган чара уздырыла]
| |||