Кәшшаф Мохтаров: юрамалар арасында аерма

| туу җире = [[Казан губернасы]] {{Туу җире|Мамадыш өязе|Мамадыш районында}} [[Тау Иле (Мамадыш районы)|Тауиле]] [[авыл]]ыавылы

| чоразак = [[1924 ел]]

'''Кәшшаф Мохтаров''', Кәшшаф Гыйльфан улы Мохтаров, {{lang-ru|Мухтаров Кашаф Гильфанович (вариант<ref name="Кайтарылган исемнәр">[http://visz.nlr.ru/searchword.php?qs=%F0%E0%F1%F1%F2%F0%E5%EB%F3&rpp=20&p=298&razdel=1 Кайтарылган исемнәр]</ref>: Гильванович)}} (''[[1896]]-[[1937]]'') — [[ТАССР]] халык комиссарлары шурасы рәисе (''[[1921]]–[[1924]]''). [[КПСС|ВКП(б)]] әгъзасы (''[[1918]]-[[1929]]'').

[[1896 ел]]ның [[14 июль|14 июлендә]] [[Казан губернасы]] [[Мамадыш өязе]] (''хәзерге'' [[Мамадыш районы]]) [[Тау Иле (Мамадыш районы)|Тауиле]] [[авыл]]ында туган. Аз җирле крестьян гаиләсе булганга, әтисе белән әнисе һәр елны [[кыш]] көне читкә китеп эшли торган була. [[1902 ел]]да [[гаилә]] [[Пирем]]Пермь [[шәһәр]]енәшәһәренә күчеп китә. Кәшшафны 6 яшьтә [[мәдрәсә]]гә бирәләр, анда ул 8 ел укый. [[1910 ел]]да [[Пирем]]Пермь [[шәһәр]]енеңшәһәренең 4 еллык укуханәсенә укырга керә. [[1914 ел]]да [[Пирем]]Пермь гимназиясенең 6- классына турыдан-туры имтихан бирә. Укының соңгы елында 3 ай өзеклек булып ала, аны гимназиядән чыгаралар: югары сыйныфларда укучы гимназистлар хәрби әзерлек үтәргә, махсус погоннар тагып йөрергә тиеш була – Кәшшаф погоннарын алып ташлый, офицерга честь бирүдән баш тарта. Җирле [[мөселман]] җәмгыяте үтенече белән генә гимназиягә кире алына һәм аны [[1916 ел]]да [[алтын]] медаль белән тәмамлый. Шул ук [[1916 ел]]даелда [[Пирем]]Пермь университетының [[медицина]] факультетына укырга керә.

[[1917 ел]]да [[ПиремПермь]]дә [[татар теле]]ндә «''Безнең көннәр''» журналы оештырыла, аның мөхәррире Кәшшаф Мохтаров була.

[[1918 ел]]ныңелның [[апрель|апрелендә]] узган [[ПиремПермь губернасы]] шураларының I корылтаенда милләтләр эше комиссары итеп сайлана, [[татар теле]]ндәтелендә чыгучы [[Кызыл Урал (гәҗит)|«''Кызыл Урал''»]] [[газета]]сыгазетасы мөхәррире итеп билгеләнә.

[[1918 ел]]ның [[25 декабрь|25 декабрендә]] генерал Пепеляев гаскәре [[Пирем]]неПермьне ала. Кәшшаф Мохтаров Мрачковский җитәкчелегендәге дивизия белән [[Глазов]] [[шәһәр]]енә чигенә. [[КПСС|РКП(б]])ның [[Вятка губернасы|Вятка]] губерна комитеты аңа [[Вятка губернасы|губерна]] башкарма комитетының [[татар]]-[[башкорт]] бүлеге белән җитәкчелек итүне, [[татар теле]]ндәтелендә «''Коммунист''» [[газета]]сы оештыруны һәм мөхәррирлек итүне тапшыра.

[[1919 ел]]ның [[яз]]ында, [[Александр Колчак|Колчак]] гаскәре [[Урал]]дан [[Идел]]гә кадәр сузылган киң фронт белән һөҗүмгә күчкәндә, [[Кызыл Армия]]нең [[Василий Блюхер|Блюхер]] җитәкчелегендәге 51- дивизиясе 21- [[мөселман]] полкы сәяси җитәкчесе (''политрук'') була. [[Нократ|Вятка]]дан [[Екатиринбур]]га кадәр юл үтә.

[[1920 ел]]даелда РКП(б) үзәк комитеты тәкъдиме белән К. Мохтаровны [[ТАССР]] ревкомына әгъза итәләр, [[Татарстан Республикасы Сәламәтлек саклау министрлыгы|сәламәтлек саклау халык комиссары]] итеп билгелиләр.

[[1921]]-[[1924 ел]]лардаелларда [[Татарстан АССР]] халык комиссарлары шурасы рәисе була. [[Татарстан]] бу елларда [[сугыш]] чорындагы бөлгенлек, корылык, [[1921]]-[[1922 ел]]лардагы [[ачлык]] белән бәйле рәвештә чиктән тыш зур кыенлыклар кичерә. К. Мохтаров [[Татарстан]]да ачлыкка каршы көрәштә, барыннан да элек ачыгучы халык өчен җәмәгать туклануын оештыруда зур тырышлык куя. Берничә тапкыр [[Мәскәү]]гәМәскәүгә, [[Петроград]]ка барып, [[башкала]]дан 3 санитария-туклану поезды оештырып җибәрү турында килешә. Бу поездларның һәркайсы [[тимер юл]] буенда урнашкан торак пунктларда көн сен 1 800 ачыгучы һәм авыручы кешегә ярдәм күрсәтә.

[[1923 ел]]ның [[июнь|июнендә]] [[Мәскәү]]дәМәскәүдә узган милли [[җөмһүрият]]ләр һәм өлкәләрнең җаваплы хезмәткәрләре киңәшмәсе, киңәшмәгә кадәр үк кулга алынган [[Мирсәет Солтангалиев|М.Г. Солтангалиев]] турындагы мәсьәләне карый, аны «буржуаз милләтчелек»тә гаепли һәм [[КПСС|фиркадән]] чыгара.

[[ТАССР]] җитәкчеләре (К.Г. Мохтаров, [[Ариф Енбаев|А. Енбаев]], [[Гасыйм Мансуров|Г. Мансуров]], [[Рәүф Сабиров|Р. Сабиров]] һ.б.) фирка үзәк комитетына үзләренең аның гаепсезлегенә ышануларын, фиркагә бирелгән, намуслы коммунист булуын әйтеп, Солтангалиевне ябылудан чыгаруны һәм аны порукага алырга рөхсәт итүне үтенеп [[Унбиш җитәкче хаты|мөрәҗәгать итәләр]]. Ләкин бу хаттагы үтенечләр канәгатьләндерелми, хатка имзаларын куйган барлык җитәкчеләр, шул исәптән К. Мохтаров та, «солтангалиевчелек»тә гаепләнеп, эшләреннән алына. Аларны [[Мәскәү]]гәМәскәүгә чакыртып алалар, төрле җаваплы эшләргә урнаштыралар, шул ук вакытта алар ОГПУның яшерен күзәтүе астына куела.