Карма: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
A.Khamidullin (бәхәс | кертем) кТөзәтмә аңлатмасы юк |
A.Khamidullin (бәхәс | кертем) |
||
Юл номеры - 37:
[[File:Tema Nezahat Gokyigit Park 1060584 nymphaea.jpg|thumb|240px|Лотос күп Азия традицияләрендә карманы чагылдыра. Чәчәк атучы лотос чәчәге чәчәк аткан вакытта да шул ук вакытта орлыклары булучы аз чәчәкләрнең берсе. Орлык символик рәвештә сәбәп булып тора, чәчәк эффект булып тора. Лотос берәү үсә алганның искә төшерүче булып тора, яхшы карманы уртаклаша һәм хәтта пычрак шартларда да керсез булып кала.<ref>Maria I. Macioti, The Buddha Within Ourselves: Blossoms of the Lotus Sutra, Translator: Richard Maurice Capozzi, {{ISBN|978-0761821892}}, pp 69-70</ref>]]
Карма теорияләренең уртак темасы булып очраклылык принципы булып тора.<ref name=karlpotter/> Һинд динендә Бриһадараньяка Упанишадада карманың нәтиҗәгә иң элек ассоциясе китерелә. Мәсьәлән, 4.4.5-6 да, шулай дип раслана:
<blockquote>
{{Quote|
1=<poem>
Хәзер кеше шулай яки башкача,
үзенең гамәлләренә һәм үз-үзен тотышы буенча, шулай ул булачак;
яхшы гамәлләр кешесе яхшы булачак, начар гамәлләр кешесе начар;
ул саф гамәлләр буенча саф булып тора, начар гамәлләр буенча начар булып тора;
Һәм биредә алар шәхес теләкләрдән тора дип әйтелә,
һәм аның теләге буенча, шулай ул булачак;
һәм ничек ихтияры, шулай гамәле булачак;
һәм берәү нәрсә генә эшләмәсен, шуңа ирешәчәк.
[[Брихадараньяка Упанишада]], безнең эрага кадәр 7-енче гасыр.
<ref>[https://www.webcitation.org/6MPYs0AkA?url=http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/quotes/brihadaranyaka-upanishad-4-4-5-6 Brihadaranyaka Upanishad 4.4.5-6] Berkley Center for Religion Peace & World Affairs, Georgetown University (2012)</ref><ref name=jbbu>The words "deed", "acts" above are rendered from karma; see [https://archive.is/20140107061016/https://mywebspace.wisc.edu/jrblack/web/SKT/DL/upanishads.html Brihadaranyaka] James Black, Original Sanskrit & Muller Oxford English Translations, University of Wisconsin, United States (2011)</ref>
}}
Һинд дине, Җәйничелек һәм Буддачылыкның барлык мәктәпләрендә карманың сәбәп-нәтиҗә бәйләнешенә үзәк мотив булып тора.<ref name=brucer>Bruce R. Reichenbach, The Law of Karma and the Principle of Causation, Philosophy East and West, Vol. 38, No. 4 (Oct., 1988), pp. 399-410</ref> Карманың сәбәп-нәтиҗә теориясендә шәхеснең башкарган гамәлләре шәхескә һәм ул яшәгән тормышка йогынты ясый һәм шәхеснең максатлары шәхескә һәм аның тормышына йогынты ясый. Кызыксынмаган гамәлләр яки максатсыз гамәлләрнең уңайлы һәм тискәре кармик эффекты бар, кызыксыну һәм максатлы гамәлләр белән. Буддизмда, мәсьәлән, нинди булса да начар ниятсез башкарыла, барлыкка килә һәм килеп чыга, мәсьәлән, саранлык кебек нинди булса да начар ниятсез килеп чыга, алар кармик йогынтыда юк яки шәхескә карата нейтраль дип санала.<ref>Anguttara-Nikaya 3.4.33, Translator: Henry Warren (1962), Buddhism in Translations, Atheneum Publications, New York, pp 216-217</ref>
Кармик теорияләрдә башка нәтиҗә-сәбәп хасияте булып гамәлләрнең нәтиҗәләргә китерүе тора. Шулай итеп яхшы карма гамәл кылучы буларак яхшы нәтиҗәгә китерә, шул ук вакытта начар карма начар эффектка китерә. Бу эффект материаль, әхлакый яки эмоциональ булып тора — шулай итеп берәүне кармасы берәүнең бәхетенә яки бәхетсезлегенә йогынты ясый.<ref name=brucer/> Карма эффекты шунад ук булмаска мөмкин, кайбер мәктәпләр аны киләчәк тормышларга киңәйтәләр.<ref name=jmpj>see:
* James McDermott, Karma and Rebirth in Early Buddhism, in Editor: Wendy D. O'Flaherty (1980), Karma and Rebirth in Classical Indian Traditions, University of California Press, {{ISBN|978-0520039230}}, pp 165-192
* Padmanabh Jaini, Karma and the problem of rebirth in Jainism, in Editor: Wendy D. O'Flaherty (1980), Karma and Rebirth in Classical Indian Traditions, University of California Press, {{ISBN|978-0520039230}}, pp 217-239
* Ludo Rocher, Karma and Rebirth in the Dharmasastras, in Editor: Wendy D. O'Flaherty (1980), Karma and Rebirth in Classical Indian Traditions, University of California Press, {{ISBN|978-0520039230}}, pp 61-89</ref>
Берәүнең кармасының нәтиҗәләре ике формада тасвирланырга мөмкин: ''пһалас'' һәм ''самскаралар''. A ''пһала'' (турыдан-туры мәгънәдә җимеш яки нәтиҗә) ул хәзерге тормышта типик рәвештә күзгә күренә торган нәтиҗә. Капма-каршы рәвештә, ''самскаралар'' гамәл кылучыда кармага күрә барлыкка китерелә торган йогынтылар, алар агентны һәм аның бу һәм киләчәк тормышларда бәхетле яки бәхетсез икәнен үзгәртәләр. Карма теориясе еш "самскаралар" контекстында тәкъдим ителә.<ref name=brucer/><ref>Damien Keown (1996), Karma, character, and consequentialism, The Journal of Religious Ethics, pp 329-350.</ref>
Карл Поттер тәкъдим иткәнчә кармик принцип психология һәм гадәт принцибы буларак аңлатыла. <ref name=karlpotter/><ref>Karl Potter's suggestion is supported by the Bhagavad-Gita, which links good bondage and bad bondage to good habits and bad habits respectively. It also lists various types of habits - such as good (sattva), passion (rajas) and indifferent (tamas) - while explaining karma. See the cited Potter reference; elsewhere, in Yoga Sutras, the role of karma to creating habits is explained with ''Vāsanās'' - see Ian Whicher, The Integrity of the Yoga Darsana: A Reconsideration of Classical Yoga, State University of New York, {{ISBN|0-7914-3816-3}}, Chapter 3, particularly pp 102-105</ref> Карма гадәтләр чәчә ([[васана]]), һәм гадәтләр кеше табигатен барлыкка китерә. Карма шулай ук берәүнең принципларын чәчә, һәм концепция берәүнең кеше вакыйгаларын ничек кичерүенә йогынты ясый. Гадәтләр дә үзеңне сизү кеше тормышы баруына йогынты ясыйлар. Начар гадәтләрне туктату җиңел түгел: ул аң белән ихтияр тырышуын таләп итә.<ref name=karlpotter/><ref>Ian Whicher (1998), The final stages of purification in classical yoga, Asian Philosophy, 8(2), pp 85-102</ref> Шулай итеп Поттер буенча психе һәм гадәт<ref name=karlpotter/> һәм башкалар,<ref>[[Harold Coward]] (1983), "Psychology and Karma", ''Philosophy East and West'' 33 (Jan): 49-60.</ref> борынгы Һиндстанда карманы сәбәп-нәтиҗә бәйләнешенә тоташтыра. Карма фикере шәхеснең "хасият" төшенчәсе белән чагыштырылырга мөмкин, чөнки икесе дә шәхескә бәя бирү һәм кешенең гадәттә уйлавы һәм гамәлләр кылуы белән билгеләнә.<ref name=jamesloch/>
==Искәрмәләр==
| |||