Гарри Каспаров: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
IlnarSelimcan (бәхәс | кертем)
сылтамалар һәм берникадәр, башлыча стилистик, төзәтмәләр
IlnarSelimcan (бәхәс | кертем)
кТөзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 1:
{{Шәхес}} '''Гарри Каспаров''' ({{lang-ru|Га́рри Ки́мович Каспа́ров}}, {{ТД}}, {{ТУ}} — {{ҮД}}, {{ҮУ}})'''Каспаров Гарри Кимович''' (туган чактагы фамилиясе Вайнштейн; [[1963 ел]]ның [[13 апрель|13 апрелендә]] [[Азәрбайҗан ССР]]-ның башкаласы [[Бакы]]да туган) — [[совет]] һәм Русия шахматчысы, шахмат буенча 13 нче [[шахмат буенча дөнья чемпионы|дөнья чемпионы]], шахмат әдәбиятчысы һәм [[сәясәтче]]. Кайбер белгечләр Каспаровны тарихтагы иң бөек шахматчы дип саный<ref name="barden">{{Cite web|title=Obituary: Bobby Fischer|url=http://www.guardian.co.uk/news/2008/jan/19/mainsection.obituaries|archiveurl=https://www.webcitation.org/60rgyjuj5?url=http://www.guardian.co.uk/news/2008/jan/19/mainsection.obituaries|archivedate=2011-08-11|last=[[:en:Leonard Barden|Barden, L.]]|publisher=[[Guardian]]|date=19 января 2008|accessdate=2010-12-13}}</ref><ref name="bbc">{{Cite web|title=Каспаров: король уходит со сцены|url=http://news.bbc.co.uk/hi/russian/sport/newsid_4342000/4342613.stm|archiveurl=https://www.webcitation.org/60rhJgV2N?url=http://news.bbc.co.uk/hi/russian/sport/newsid_4342000/4342613.stm|archivedate=2011-08-11|last=Рохер|first=Ф.|publisher=[[BBC]]|date=12 марта 2005|accessdate=2010-12-13}}</ref>. Халыкара [[гроссмейстер]] (1980), СССР-ның атказанган спорт мастеры (1985), СССР чемпионы (1981, 1988), Рәсәй чемпионы (2004). Бөтендөнья шахмат олимпиадасының сигез тапкыр җиңүчесе: дүрт тапкыр СССР командасы составында (1980, 1982, 1986, 1988) һәм дүрт тапкыр Рәсәй командасы составында (1992, 1994, 1996, 2002). Ул — унбер шахмат [[Шахмат Оскары|«Оскар»ы]] (елның иң яхшы шахматчысына бирелүче приз) иясе. Каспаров, ике кыска өзеклек белән, 1985 елдан 2006 елга чаклы ялгызы [[Эло рейтингы|ФИДЕ рейтингының]] башында була: 1993 елгы ФИДЕ карары белән 1994 елда рейтингтан төшереп калдырыла<ref>[http://www.olimpbase.org/Elo/Elo199307e.html FIDE Rating List :: July 1993], [http://www.olimpbase.org/Elo/Elo199401e.html FIDE Rating List :: January 1994], [http://www.olimpbase.org/Elo/Elo199407e.html FIDE Rating List :: July 1994], [http://www.olimpbase.org/Elo/Elo199501e.html FIDE Rating List :: January 1995].</ref>, ә 1996 елның гыйнварында Каспаров [[Владимир Крамник]] белән бер төрле рейтингка ия була<ref>[http://www.olimpbase.org/Elo/Elo199601e.html FIDE Rating List :: January 1996]</ref>. 1999 елда Гарри Каспаров рекордлы рейтинг — 2851 балл җыя<ref name="Record">{{cite web|url=http://www.sport-express.ru/newspaper/1999-05-27/1_1/|title=Каспаров — 2851|3=|date=27 мая 1999|publisher=[[Спорт-Экспресс]]|accessdate=2010-12-11|archiveurl=https://www.webcitation.org/60rhedh2i?url=http://www.sport-express.ru/newspaper/1999-05-27/1_1/|archivedate=2011-08-11}}</ref>, һәм [[Магнус Карлсен]] яңа рекорд куйганга чаклы, 13 ел ярым дәвамында Каспаров рекордчы була<ref name=ReferenceA>[http://www.olimpbase.org/Elo/Elo199907e.html FIDE Rating List :: July 1999]</ref>.
 
Каспаров, 1985 елда [[Анатолий Карпов]]ны җиңеп, дөнья чемпионы була. «Ике К»ның каршы торуы 1980 еллар уртасыннан башлап 1990 еллар башына чаклы дәвам итә, бу аралыкта Карпов һәм Каспаров дөнья чемпионы исеме өчен биш матч уйный. 1993 елда Каспаров һәм яңа дәгъвачы [[Найджел Шорт]] [[Халыкара шахмат федерациясе|ФИДЕ-дән]] чыга һәм яңа оешма — [[Профессиональ шахмат ассоциациясе]] (ПША) эгидасы астында матч үткәрә. ФИДЕ Каспаровты титулыннан мәхрүм итә һәм 2006 елга чаклы дөнья чемпионы икәү була — ПША версиясе буенча һәм «классик»ФИДЕ версияверсиясе буенча. 2000 елда дөнья беренчелегендә Каспаров [[Владимир Крамник]]ка җиңелә.
 
== Искәрмәләр ==