Кытай язуы: юрамалар арасында аерма

'''Кытай язуы''' ([[Кытай теле|кыт]]. трад. 漢字, гадил. 汉字, пиньинь: hànzì, палл.: ханьцзы; вьетн. Chữ Hán, тьы-хан ) – меңъеллык иероглифик яки идеографик язу системасы, [[Кытай]] территориясендә барлыкка килгән. Алфавитныкыннан аерылуы шунда ки, һәрбер тамгага үз мәгънәсе яздырылган (фонетик кына түгел), һәм язу тамгаларнының саны да бик күп (унышар меңнэр). Кытайда ике формасы бар – иске (вэньянь) һәм хәзерге (байхуа).

Кытай язуының тамгалары Япон һәм Корей язмаларында киң кулланыла (анда алар кандзи һәм ханча дип атала, тиешенчә). 1945 елга хәтле Кытай язуы (“хан ты”яки, “тьы-хан”) шулай ук Въетнам язунда да кулланылган. Кытай иероглифлары санскриттан тәрҗемә ителгән текстлар һәм шулай ук Кытай буддаларының оригиналь хикәяләре белән будда каноннары да язылган (Кытай трипитакасы).

==Тарих==

Риваятьләр буенча, иероглифларны Цан Цзе уйлап тапкан, мифик Хуан Ди императорының сарай тарихографы. Моңа хәтле кытайлылар төен язуын кулланганнар. Моның турыда искәрмәләр “Даодэцзине” трактатында һәм “И цзину” аңлатмаларында бар. Иң иске кытай язулары ташбака көбәсендә һәм мал туарның калак сөягендә ясалган һәм багун нәтиҗәләре теркәлгән. Мондый текстлар цзягувэнь (甲骨文) исеме алган. Кытай язуының беренче үрнәкләре Илан династиясенең соңгы чорына тура килэ (иң искеләре XVII безнең эрага кадәр).