Mäskäw däwlät universitetı: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Redirected page to Mäskäw däwlät universitetı |
к Боттың түзеткені: cv:Мускав патшалăх М. В. Ломоносов ячĕллĕ университечĕ |
||
Юл номеры - 1:
'''M. V. Lomonosov isemendäge Mäskäw däwlät universitetı''' (''М. В. Ломоносов исемендәге Мәскәү дәүләт университеты '') – [[Rusiyä]]neñ aldınǧı yuǧarı uqu yortı häm fänni-metodik üzäk. Kıskaça – ‘’МГУ’’ (MDU). Universitetqa nigez [[1755]]nçe elda salınǧan. Xäzerge waqıtta ul Rusiyäneñ iñ zur yuǧarı uqu yortı. 2004çe elǧı mäǧlümatlar buença universitetta 31 meñ talib häm 7 meñ aspirant belem alǧan. Universitet citäkçese – rektor – Viktor Sadoniçiy.
==Tarix==
Universitet Ivan Şuvalov häm [[Mixail Lomonosov]] teläktäşlege belän başlanıp kitä. Patshabikä Elizaveta’nıñ Universitetnı tözu turındaǧi qararı [[1755]]nçe elnıñ 25 ǧiynawarında dönya kürä. Berençe däreslär 26nçı aprel’dä ütä.
Xäzerge waqitta [[Mäskäw]] däwlät universitetı häm [[Sankt-Peterburg]] däwlät universitetı arasında kaysı yuǧarı uqu yortı ölkänräk buluyı turında bäxäs bara.
Başlıça [[Kızıl Mäydan]]nıñ Töp Daruxanäse yanında urnaşqan universitet Böek Ekaterina (Äbipatşa) tarafınnan xäzerge urınına, Moxovaya uramına küçerelä. Töp bina 1782-1793 ellarda Matvey Kazakov surätläre buença tözelä.
18nçe yözdä universitetta öç fakultet bula: fälsäfä, meditsina häm xoquq. [[1799]]nçe elda Mixail Xeraskov zatlı keşelär öçen äzerläü mäktäbe (Благородный пансион) buldıra. Ul [[1830]]nçı elda gimnaziyäga äylänä. Universitet basmaxänäse imperial’ Rusiyädä iñ popular gäcit – Moskovskiye Vedomosti’nı çıǧara.
[[1905]]nçe elda universitetta sotsial-demokratik tügäräk patşanı urıninnan kitärgä häm Rusiyäne respublikaǧa äyländerergä çaqıra. Patşa xakimiyäte universitetnı yaba başlıy. [[1911]]nçe elda gäskärlärneñ universitet cirlegendä buluına häm qayber professorlarnı cäberläügä qarşı 130 uqıtuçi-professor universitettan kitü turında ǧariza yazalar. Meñnarça student universitettan quıla.
[[1917]]nçe elǧı [[Oqtyabr revoltsiyäse]]nnän sön universitet ışeklären ǧadi eşçe häm krestıän balaları öçen aça. [[1919]]nçı elda universitetta uqu öçen tüläü beterelä. Eşçe balaları öçen maxsus äzerläü mäktäbe dä açıla.
[[1940]]nçı elda universitetqa Mixail Lomonosov iseme birelä.
[[Ikençe Bötendönya suǧışı]]nnan sön universitetqa yänä can kerä. Däwlät birgän aqçası biş tapqır arta, Mäskäwneñ Çıpçıqlar (Воробьевы Горы) tawında yaña kampus barlıqqa qilä. Bu kampus, zamanına qarap, iñ yaña cixazlar belän eşlänä. Xäzerge waqıtta MDU kampusı dönyada iñ zur universitet kampusı bulıp sanala.
[[1992]]nçe elda Rusiyäneñ maxsus qararı belän universitet aerım finanslauǧa ireşa. Bu aña mäǧärif ministrlıǧınnan küpmeder däräcädä baysezlek birä.
==Kampus==
[[1953]]çe eldan başlap, universitetnın küp fakultetları Çıpçiqlar tawında urnaşa. Töp bina Lev Rudnev proektı buença eşlänelä. Tözeleş waqıtında ul New York City’dan qala dönyada ın zur bina sanala. Häm ul Auropada iñ biek bina bulıp [[1988]]nçe elǧa xätle sanala.Töp binanın bieklege 240 metr, 36 etaj. Ul professorlar häm studentlar yäsi torǧan dürt qanat belän äyländerep alınǧan. Qayber mäǧlümätlärǧä qaraǧanda, töp bina koridorları 33 kilometrǧa cıela häm and barlıǧı 5000 bülmä urnaşqan.Bina eçendä konsert zalın, teatr, muzey, kitapxanä, basseyn, militsiyä bülekçäsen, poçta bülekçasen, ker yuu, çäçtaraşxanä, cafetriyälär, bank bulekçälären x.b. tabıp bula. Universitet administratsiyäsennän qala töp binada dürt fakultet: Geologiyä, Geografiyä, Mexanika-Matematika häm Sängät fakultetları urın alǧan. Bina bäşindäǧı yoldiz eçenä manzara qarau pltaformaşı häm keçkenä bülmä sıyǧan.
Töp binadan tış, kampusta bernıça uqu binası urnaşqan. Şulay uq monda Rusiyädä berdanber baseball stadionın da tabıp bula.
Moxovaya uramında urnaşqan tarixi binada xäzer Curnalistika, Psixologiyä fakultetların, Aziyä häm Afrika illaren öyränü institutın tabıp bula.
==Fakultetlar==
2005 elda unversitetta barlıǧı 29 fakultet häm 15 fänni-tikşerenü üzäge bulǧan:
* Mexanika häm matematika fakultetı
* Xisap matematikası häm kibernetika fakultetı
* Fizika fakultetı
* [[Ximiyä]] fakultetı
* [[Biologiyä]] fakultetı
* Bioinceneriyä häm bioniformatika fakultetı
* Tufraq fäne fakultetı
* [[Geologiyä]] fakultetı
* [[Geografiyä]] fakultetı
* Materiallar fäne fakultetı
* Tarix fakultetı
* Filologiyä fakultetı
* [[Fälsäfä]] fakultetı
* Iqtisad fakultetı
* Yuǧarı Biznes mäktäbe
* Xoquq fakultetı
* Journalism fakultetı
* [[Psixologiyä]] fakultetı
* Aziyä häm Afrikanı öyränü institutı
* [[Sotsiologiyä]] fakultetı
* Çit tellär fakultetı
* Däwlät idaräse fakultetı
* Sınlı sänǧat’ fakultetı
* Cihan säyäsäte fakultetı
* Mäǧarif fakultetı
* Östämä belem fakultetı
* Mäskäü iqtisad mäktäbe
* Xärbi xezmät fakultetı
==Keşelär==
MDUnı tämamlaǧan tanılǧan tatarlar
* Akademik [[Robert Niǧmätulin| Robert Iskändär ulı Niǧmatulin]]
* Akademik [[Räşid Sönniev| Räşid Ǧali uǧlı Sönniev]]
* [[Elvira Näbiullina]] – Rusiyä iqtisad ministrı (2007-
[[Törkem:Mäğarif]]
[[Törkem:Rusiyä uqu yortları]]
[[Törkem:Мәскәү]]
==Sıltamalar==
*[http://www.msu.ru Mäskäw däwlät universitetı'nıñ räsmi säxifäse]
[[ar:جامعة موسكو]]
[[az:Moskva Dövlət Universiteti]]
[[be:Маскоўскі дзяржаўны універсітэт імя М. В. Ламаносава]]
[[bg:Московски държавен университет]]
[[cs:Lomonosovova univerzita]]
[[cv:Мускав патшалăх М. В. Ломоносов ячĕллĕ университечĕ]]
[[da:Moskvas statsuniversitet]]
[[de:Lomonossow-Universität]]
[[en:Lomonosov Moscow State University]]
[[eo:Moskva Ŝtata Universitato]]
[[es:Universidad Estatal de Moscú]]
[[et:Moskva Riiklik Ülikool]]
[[fa:دانشگاه دولتی مسکو]]
[[fi:Moskovan valtionyliopisto]]
[[fr:Université d'État de Moscou]]
[[he:אוניברסיטת מוסקבה]]
[[id:Universitas Negeri Moskwa Lomonosov]]
[[it:Università statale di Mosca]]
[[ja:モスクワ大学]]
[[ka:მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტი]]
[[ko:모스크바 대학교]]
[[la:Universitas Publica Moscuensis]]
[[lt:Maskvos universitetas]]
[[nl:Staatsuniversiteit van Moskou]]
[[no:Statsuniversitetet i Moskva]]
[[pl:Uniwersytet Moskiewski]]
[[pt:Universidade Estatal de Moscovo]]
[[ro:Universitatea din Moscova]]
[[ru:Московский государственный университет имени М. В. Ломоносова]]
[[simple:Moscow State University]]
[[sk:Moskovská štátna univerzita M. V. Lomonosova]]
[[sr:Московски државни универзитет Ломоносов]]
[[sv:Moskvauniversitetet]]
[[th:มหาวิทยาลัยมอสโก]]
[[tr:Moskova Devlet Üniversitesi]]
[[uk:Московський державний університет]]
[[vi:Đại học Quốc gia Moskva]]
[[zh:莫斯科大学]]
| |||