Wikipedia

Парагвай: юрамалар арасында аерма

Тарихны интерактив карап чыгу
← Алдагы төзәтмәКиләсе төзәтмә →
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
КүрсәтмәлеВики-текст
X4v13r3 (бәхәс | кертем)
54 үзгәртергә
Төзәтмә аңлатмасы юк
IanraBot (бәхәс | кертем)
1 234 896 үзгәртергә
к clean up, replaced: [[Файл: → [[Рәсем: using AWB
Юл номеры - 9:
|карта =
|нигезләнү датасы =
|бәйсезлек датасы = [[15 май]] [[1811]] ([[Испания|Испаниядән]]дән)
|халәт =
|идарә итү формасы = [[Президент республикасы]]
Юл номеры - 33:
|телефон коды = 595
}}
'''Парагва́й''' ([[испан теле|исп.]] Paraguay, [[гуарани теле|гуар.]] ''Paraguáype''), рәсми атамасы '''Парагва́й Респу́бликасы''' ([[испан теле|исп.]]República del Paraguay, [[гуарани теле|гуар.]] ''Tetã Paraguái'') – [[Көньяк Америка|Көньяк Америкада]]да урнашкан диңгезгә чыгышы булмаган [[дәүләт]]. "Парагвай" сүзе гуарани телендә җирле [[Парана елгасы|Парана елгасының]]ның атамасыннан килеп чыккан.
 
== Тарих ==
* [[1537]] – испаннар [[Асунсьон|Асунсьонга]]га нигез сала.
* [[1542]]–[[1640]] – [[Перу]] испан вице-корольлеге составында.
* [[1609]] – [[иезуит|иезуитларның]]ларның үтеп керүе.
* [[1617]] – Парагвай территориясе [[Перу]] испан вице-корольлеге кысаларында [[Испания|Испаниядән]]дән автономиягә ирешә. Җирле хакимиятне иезуитлар ордены кулында була.
* [[1768]] – иезуитларның испан хакимияте тарафыннан Паргвайдан куылуы.
* [[1776]] – Парагвай [[Рио-де-Ла-Плата]] вице-корольлеге составына кертелә.
* [[1811]] – Рио-де-Ла-Платаның [[Испания|Испаниядән]]дән бәйсезлек алуы тәэсирендә Парагвай Испаниягә һәм Рио-де-Ла-Платаның дәвамчысы булган Аргентинага бәйсез дәүләт булып оеша.
* [[1848]] – креолларның (испаннарның җирле токымнары) хаклары индеецларның хаклары белән тигезләшә.
* [[1866]]–[[1870]] – Бразилия һәм Аргентина белән сугыш ([[Парагвай сугышы]]). Сугыш нәтиҗәсендә халык саны 1 525 000нән 90 %ка кими ([[1871|1871 елда]] 221 000 кеше, шуларның 28 000 генә ир кеше).<references>[http://www.elhistoriador.com.ar/ www.elhistoriador.com.ar]</references>
Юл номеры - 60:
 
== Географик мәгълүмат ==
[[ФайлРәсем:Парагвай_картасыПарагвай картасы.gif|330px|thumb|right|Парагвай картасы]]
Парагвай Җөмһүрияте [[Көньяк Америка|Көньяк Американың]]ның үзәк өлешендә урнашкан һәм океанга чыгышы юк. Көньякта һәм көньяк-көнбатышта [[Аргентина]], төньякта һәм төньяк-көнбатышта [[Боливия]], көнчыгышта һәм төньяк-көнчыгышта [[Бразилия]] белән чиктәш. Ил [[Парагвай елгасы]] белән ике тигез булмаган кисәккә бүленгән. Елганың көнбатышында илнең 60 %ын биләп торучы чүлле [[Гран-Чако]] өлкәсе урнашкан. Халыкның төп өлеше яшәгән көнчыгышта уңдырышлы далалар һәм субтропик урманнар урнашкан.
 
== Икътисад ==
Юл номеры - 73:
Халыкның еллык артуы – 2,4 %.
 
Уртача гомер озынлыгы – 75,8 ел.
 
Укый-яза белү – 94 % ([[2003 ел]] бәяләмәсе).
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/wiki/Парагвай