Әйберләшү

(Матдилөштерү битеннән юнәлтелде)

Әйберләшү[1] (алман. Verdinglichung) - Карл Маркс тарафыннан кертелгән фәлсәфи-социологик төшенчә - социаль мөнәсәбәтләрның формасы, аның каршындагы кешеләр арасында мөнәсәбәтләр әйберләр арасында мөнәсәбәтләре охшара.

Әйберләшү
Сәнгать юнәлеше марксизм
Ачучы яки уйлап табучы Дьёрдь Лукач

Әйберләшү барышында кеше эшчәнлеге җитештерү өлкәсенә әверелә, ә ул кеше һәм бөтен күптөрлелек шәхес буларак түгел, ә бары тик әйберләр җитештерүнең функциональ чарасы буларак әзер роль башкаручы буларак кына чыгыш ясый. Фетишизм кеше өстенлек бирәлгән кыйммәтләрдә дә күренә.

Дьёрдь Лукач фәлсәфәсендә әйберләшү - капиталистик җәмгыятьнең төп үзенчәлеге. Әйберләшкән мөнәсәбәтләр иҗтимагый мөнәсәбәтләрнең төп формасы булып тора. Шуның белән бергә кеше шәхесен әйберләшү дә бара.

Әйберләшү кеше арасында үзара мөнәсәбәтләр спецификасы «табигать фактлары, космик кануннар нәтиҗәләре яки ходай ихтыяр күренешләре» буларак ялгыш кабул ителә.[2]

Тәнкыйть үзгәртү

Француз фәлсәфәче Луи Альтюссер «Әйберләшү идеологиясе», кайсы «Кеше мөнәсәбәтләрендә әйберләр бөтен җирдә күрә торган» тәнкыйтьләде.[3] Альтюссер тәнкыйте аның "эпистемологик аерма" теориясеннән килеп чыга, ул Маркс башлангыч һәм җитлеккән әсәрләр арада шактый теоретик һәм методологик үзгәрешләр кичерүен ачыклый.

Шулай ук карагыз үзгәртү

Читләшү

Искәрмәләр үзгәртү

  1. https://translate.academic.ru/әйберләшү/xx/ru/
  2. Silva, Sónia (2013). "Reification and Fetishism: Processes of Transformation". Theory, Culture & Society. 30 (1): 79–98.
  3. Althusser, Louis; "Marxism and Humanism" "For Marx"да, б. 230

Чыганаклар үзгәртү