Луҗ
Лодзь (пол. Łódź [wut͡ɕ] — «каек») — Польшаның үзәк өлешендә урнашкан шәһәр, Лодзь воеводалыгының административ үзәге. Халык саны буенча Польшаның өченче шәһәре.
| Луҗ | |
| пол. Łódź | |
| Байрак[d] | Илтамга[d] |
 |  |
 | |
.jpg) | |
| Нигезләнү датасы | 29 июль 1423 |
|---|---|
| Рәсми исем | Ліцманштат, Лицманштадт һәм Łódź[1] |
| Демоним | łodzianin[2], łodzianka[3] һәм lodzano |
| Шигарь тексты | Ex navicula navis һәм Z łódeczki łódź |
| Дәүләт |
 Польша[4] |
| Нәрсәнең башкаласы | Луҗ воеводалыгы[d], Генерал-губернаторлык[d], Восточно-Лодзинский повят[d] һәм Лодзинский уезд[d] |
| Административ-территориаль берәмлек | Луҗ воеводалыгы[d] |
| Геомәгълүматлар | Data:Poland/Łódź.map |
| Хөкүмәт башлыгы | Һанна Ждановска[d] |
| Әгъзалык | Креатив шәһәрләр челтәре[d] |
| Халык саны | 670 642 (31 март 2021)[5] |
| Ир-ат халкы | 305 533[6] |
| Хатын-кыз халкы | 365 109[7] |
| Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 278 метр |
| Сәгать поясы | Үзәк Аурупа җәйге вакыты[d], UTC+01:00 һәм UTC+02:00 |
| Кардәш шәһәр | Калининград[8], Вилнүс[9][10], Хемниц[11], Штутгарт[12], Лион[13], Иваново[14], Минск[15], Одесса[16][17], Тел-Әвив[18], Тиянҗин[19], Рустави[d][20][21], Баррейру (район), Тампере[22][23][24], Пвебла-де-Сарагоса[25], Мурсия[26], Өребру[d][27], Львов[28], Сегед[29][30][31], Баррейру[32], Нуоро, Омск, Чыңду[33][34] һәм Kanton[35] |
| Бүләкләр |
 |
| Мәйдан | 293 км² |
| Почта индексы | 90-001–94-413 |
| Рәсми веб-сайт | uml.lodz.pl(пол.) |
 | |
.png) | |
| Феноменның икътисады | economy of Łódź[d] |
| Шәрәфле ватандашлар төркеме | [d] |
| Социаль медиаларда күзәтүчеләре | 11 221 |
| Җирле телефон коды | 42 |
| Номер тамгасы коды | EL • ED |
| Монда җирләнгәннәр төркеме | [d] |
| Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме | [d] |
 | |
 Луҗ Викиҗыентыкта | |
ТарихҮзгәртү
Беренче тапкыр 1332 елда Łodzia авылы буларак телгә алынган. 1432 елда шәһәр хокуклары бирелә.
1793 елда Польшаның икенче бүлүе нәтиҗәсендә Пруссия составына күчкән. 1806—1815 елларда — Варшава һерцоглыгы составында. 1815 елдан Россия империясе составында.
1823-1873 елларда һәр ун ел эчендә халык саны икеләтә арткан.
1915—1918 елларда алман оккупациясе астында. 1918—1939 елларда Польша составында.
1939 елның 8 сентябрьдә алман гаскәрләре Лодзьны басып алдылар. 1940-1944 елларда ул Литцманштадт исемен йөрткән. 1945 елның 18 гыйнварында Совет армиясе тарафыннан азат ителгән. 1948 елда кадәр Варшаваның җимерек хәлдә булуы сәбәпле, башкаласы фактик рәвештә Лодзьда урнашкан булган.
Икътисад һәм мәдәниятҮзгәртү
Транспорт юлларының мөһим төен. Якындагы шәһәрләр белән Лодзь агломерациясен тәшкил итә.
1990-елларга кадәр илнең тукымачылык сәнәгатенең иң эре мәркәзе. Полиграфия һәм азык-төлек сәнәгатьләре үсеш алган. Униаерситет, техника, табибият һ.б. институтлар, театрлар, музейлар бар.
архитектура һәйкәлләрдән рәтүш, монастырь һ.б. сакланган.
Халык саныҮзгәртү
Халыкара мөнәсәбәтләрҮзгәртү
Шәһәрдә 9 чит илнең консуллыгы (Франция, Дания, Алмания, Австрия, Бөекбритания, Бельгия, Латвия, Маҗарстан, Молдавия) урнашкан.
ИскәрмәләрҮзгәртү
- ↑ https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Lodz;3935278.html
- ↑ https://sjp.pwn.pl/so/lodzianin;4460567.html
- ↑ https://sjp.pwn.pl/so/lodzianka;4460568.html
- ↑ archINFORM — 1994.
- ↑ https://bdl.stat.gov.pl/api/v1/data/localities/by-unit/051011661011-0957650?var-id=1639616&format=jsonapi
- ↑ https://bdl.stat.gov.pl/api/v1/data/localities/by-unit/051011661011-0957650?var-id=1639617&format=jsonapi
- ↑ https://bdl.stat.gov.pl/api/v1/data/localities/by-unit/051011661011-0957650?var-id=1639618&format=jsonapi
- ↑ http://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/o-miescie/wspolpraca-z-zagranica/kaliningrad/
- ↑ http://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/o-miescie/wspolpraca-z-zagranica/wilno/
- ↑ http://www.ivilnius.lt/pazink/apie-vilniu/miestai-partneriai
- ↑ http://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/o-miescie/wspolpraca-z-zagranica/chemnitz/
- ↑ http://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/o-miescie/wspolpraca-z-zagranica/stuttgart/
- ↑ http://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/o-miescie/wspolpraca-z-zagranica/lyon/
- ↑ http://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/o-miescie/wspolpraca-z-zagranica/iwanowo/
- ↑ http://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/o-miescie/wspolpraca-z-zagranica/minsk/
- ↑ http://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/o-miescie/wspolpraca-z-zagranica/odessa/
- ↑ https://omr.gov.ua/ua/international/goroda-pobratimi/lodz-polsha/
- ↑ http://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/o-miescie/wspolpraca-z-zagranica/tel-awiw-jafa/
- ↑ http://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/o-miescie/wspolpraca-z-zagranica/tjanjin/
- ↑ http://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/o-miescie/wspolpraca-z-zagranica/rustawi/
- ↑ https://rustavi.gov.ge/page/45
- ↑ http://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/o-miescie/wspolpraca-z-zagranica/tampere/
- ↑ https://bip.uml.lodz.pl/files/bip/public/miasto/miasta_partnerskie/BPTiWzZ_mp_Tampere_090212.pdf
- ↑ https://www.tampere.fi/en/organisation/international-affairs/twin-cities
- ↑ http://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/o-miescie/wspolpraca-z-zagranica/puebla/
- ↑ http://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/o-miescie/wspolpraca-z-zagranica/murcia/
- ↑ http://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/o-miescie/wspolpraca-z-zagranica/orebro/
- ↑ http://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/o-miescie/wspolpraca-z-zagranica/lwow/
- ↑ http://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/o-miescie/wspolpraca-z-zagranica/szeged/
- ↑ https://www.szegedvaros.hu/aranyoldalak/lodz-lengyelorszag/
- ↑ http://szegedtourism.hu/hu/lodz-lengyelorszag/
- ↑ http://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/o-miescie/wspolpraca-z-zagranica/barreiro/
- ↑ http://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/o-miescie/wspolpraca-z-zagranica/chengdu/
- ↑ https://www.gochengdu.cn/news/our-sister-cities/sister-cities-of-chengdu/lodz-poland--a1504.html?xcSID=04j06l2e0bo8q3o2mh7ud63pm2
- ↑ http://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/o-miescie/wspolpraca-z-zagranica/kanton/
- ↑ 36,00 36,01 36,02 36,03 36,04 36,05 36,06 36,07 36,08 36,09 36,10 36,11 Ludność Łodzi