Линьи (морзалыгы)
Линьи яки Ламап (Калып:Кытай телендә:林邑, Калып:Вьетнам телендә:Lâm Ấp) — Хәзерге үзәк Вьетнам территориясендә 192 елдан VII гасырга кадәр булган Тям дәүләте. Линьиның төгәл локализациясе билгеле түгел.
| Линьи (Кытайча исеме: 林邑) | |||||||
| |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| Тел(ләр) | Санскрит | ||||||
| Идарә итү төре | монархия | ||||||
Тарихы үзгәртү
Тям дәүләте Линьиның тарихы беренче чиратта Кытай һәм Вьет чыганакларыннан мәгълүм (һәм Вьет чыганаклары кытай чыганакларына нигезләнә)[1]. Само название Линьи исеме — Кытайча, Вьет чыганакларында бу дәүләт Ламап буларак мәгълүм. Население Линьи халкын күбесенчә тямнар тәшкил иткән һәм бәлки башка австронезиялеләр. Линьиның башкаласы Симхапура булган.
Шуй Цзин-чжу буенча, Линьи дәүләте 192 елда Цюй Куй тарафыннан нигезләнгән булган, ул Сянлинь өязе (Вьетнамча Тыонглам) Кытай чиновнигының фетнәче улы булган (вьет. Тыонглам). Чыганак буенча Цюй Куй өяз үзәгенә һөҗүм иткән һәм үзен хөкемдар итеп игълан иткән.[1].
VI—VII гасырларда морзалык күп хәрби уңышсызлыклар кичергән, бу бәйсезлекне югалтуга китергән. 605 елда Линьига Кытай Суй империясе бәреп күргән, ул аның башкаласын басып алган һәм тар-мар иткән. 620 елда Линьи кенәзлеге үзен Тан Кытае вассалы итеп таныган, анда акча белән илчелекләр күп мәртәбә җибәрелгән булган.
757 елдан бирле Кытай чыганакларында Линьи исеме искә алынмый башлый, аңа алмашка Хуаньван атамасы килә.[1].
Линьи мәдәнияте үзгәртү
Шулай ук карагыз үзгәртү
Искәрмәләр үзгәртү
Әдәбият үзгәртү
- Захаров А. О. Политическая история Центрального Вьетнама во II—VIII вв.: Линьи и Чампа. — М.: Институт востоковедения РАН, НОЧУ ВПО «Институт стран Востока», 2015. — 160 с. — ISBN 978-5-98196-012-3.
- Омарова У. А. К ранней истории чамского этноса в Камбодже // Вестник Вятского государственного университета