Кшатра Вайрья (Авеста телендә: 𐬑𐬱𐬀𐬙𐬭𐬀 𐬬𐬀𐬌𐬭𐬌𐬌𐬀 xšatra vairiia, шулай ук Шаһревар Урта Фарсы телендә: 𐭱𐭲𐭥𐭩𐭥𐭥,[3] һәм Xšaθra 𐬑𐬱𐬀𐬚𐬭𐬀, Авеста телендә Санскрит Кшатрияның когнаты, Прото-Һиндо-Иран телендә *kšatrám-нан) Зәрдөштлек динендә Аһура Мазданың бөек җиде "юмарт үлемсезләр"нең берсе.
Xšaθra әйтелеше Зәрдөштлек ышануы тарафдарлары тарафыннан Барлыкка Китерүче Аһура Мазданың биләмәсе чагылышы. Ышануның космологиясендә Кшатра Вайрья Воһу Манаһның Илаһи җитәкчесеннән туган, "Яхшы Фикерләр"нең үзәк ышануы килеп чыга.
Гаталарда, Xšaθra Vairya махсус мәхлукат белән ассоциациясе юк һәм бары тик соңрак текстларда Амеша Спента металларның сакчысы дип таныла. Бу аномалия Таш Гасыры космогониясендә аңлатыла, күк мәхлукатларның беренчесе дип танылган иде (һәм таштан ясалган дип фикер йөртелгән), әмма металлның мәхлукатлар арасында урыны юк (бронза һәм Тимер Гасырлар киләсе иде әле). Бу шулай ук Зәрдөштнең ачылышында чагылган, биредә күк "иң каты таштан" (Ясна 30.5). Соңрак бронза һәм шуннан соң тимер кораллар белән, бу күк кристаллга эволюциягән, ул таштан да, металлдан да дип каралган булган (Яшт 13.2). Үз чиратында Xšaθra-ның таш ныклык белән бәйләнеше металлик күк белән ассоциация белән капланган булган һәм шуннан соң гомумән металлар белән.

Кушан хөкемдары Хувишканың тәңкәсе, кире ягында Кшатра Вайрья (Бактр язмасы белән: ϷΑΟΡΗΟΡΟ, Шаореоро). Безнең эраның 150-180 елы.[1][2]

Искәрмәләр үзгәртү

  1. Dani, Ahmad Hasan; Harmatta, János (in en). History of Civilizations of Central Asia. Motilal Banarsidass Publ.. pp. 327–328. ISBN 978-81-208-1408-0. https://books.google.com/books?id=DguGWP0vGY8C&pg=PA327. 
  2. Boyce, Mary (in en). Zoroastrians: Their Religious Beliefs and Practices. Psychology Press. p. 83. ISBN 978-0-415-23902-8. https://books.google.com/books?id=a6gbxVfjtUEC&pg=PA83. 
  3. Šahrewar Iranica Online