Кулланучы:IlnarSelimcan/Dönya tarixı (transkriptsiä)

1

Dönya tarixı (bötöndönya tarixı, inglizçe history of the world) – keşelek cämğiäteneñ tulayım üseş protsesı, aña barlıq xalıqlarnıñ tarixında çağıla torğan zakonçalıqlar xas. Dönya tarixı – keşelek tarixı ul. Berdäm dönyaküläm tarixi protses cämğiätneñ barlıqqa kilüe belän başlana häm törlö ayırıp toruçı üzençäleklärgä qarap, şartlı räweştä ayırım waqıt çorlarına bülenä.

2

Qaywaqıt dönya tarixı astında ayırım illärneñ tarixın yäki üzençälekle häm çağıştırmaça yomoq tsivilizatsiälärneñ tarixların küzätü äytelä. Leopol'd fon Rañke bu xaqta bolay digän: «Ayırım xalıqlar tarixınıñ tulı yäki tulı bulmağan cıyılması da bernindi dä dönya tarixın täşkil itä almas ide, çönki ul äyberlärneñ üzara bäyläneşen yuğaltır ide. Läkin dönya tarixınıñ fän bularaq burıçı da näq menä şul bäyläneşne tabu, añlaw, barlıq xalıqlarnı berläşterä häm alar belän idarä itä torğan böyök waqıyğalarnıñ üseş barışın kürsätüdä. Mondıy ğomumilekneñ barlığı ap-açıq kürenä»[1].