Константин Узких
Константин Андреевич Узких (1924 елның 27 октябре, Свердловск — 1974 елның 5 мае, Свердловск) — совет архитекторы, ССРБ архитекторлар берлегенең Свердловск бүлеге рәисе (1961—1969), РСФСР Атказанган архитекторы (1973), ССРБ Министрлар советы премиясе лауреаты (1977).
| Константин Узких | |
|---|---|
| Туган | 27 октябрь 1924 Екатеринбург, РСФСР, СССР |
| Үлгән | 5 май 1974 (49 яшь) Екатеринбург, РСФСР, СССР |
| Ватандашлыгы |  СССР |
| Әлма-матер | Мәскәү мигъмарият институты[d] |
| Һөнәре | мигъмар |
| Эш бирүче | Урал дәүләт техника университеты[d] |
Тормыш юлы
үзгәртүКонстантин Узких 1924 елның 27 октябрендә Свердловскта туа. 1942 елда 9 нчы мәктәпне тәмамлый. Укудан соң армиягә алына, 1943 елның маеннан Бөек Ватан сугышында Көнбатыш гаскәрләрнең медицина хезмәтенең кече лейтенанты исемендә катнаша. 1945 елның көзендә демобилизацияләнә[1][2].
1952 елда Мәскәү архитектура институтын тәмамлый, шуннан соң Свердловгражданпроектка, генераль план остаханәсенә эшкә керә, 1961 елда аны җитәкли. 1952—1954 елларда Урал политехник институтында архитектура проектлау укыта. 1957 елдан ССРБ Архитекторлар берлеге әгъзасы була. 1957 елдан 1690 елга кадәр һәм 1969 елдан 1972 елга кадәр ССРБ Архитекторлар берлегенең Свердловск бүлеге идарәсе әгъзасы була, 1961 елдан 1969 елга кадәр Свердловск бүлеге идарәсе рәисе вазыйфасын башкара. 1965—1971 елларда ССРБ архитекторлар берлегенең үзәк идарәсе әгъзасы була. 1961, 1965 һәм 1969 елларда ССРБ архитекторларының III, IV һәм V съездлары делегаты була[1].
1956 елдан башлап өч тапкыр Свердловск шәһәр Советы депутаты итеп Ленин районыннан сайлана. Шәһәр Советы структурасында төзелеш буенча депутат комиссиясен җитәкли[1].
1974 елда вафат була. Екатеринбургның Широкореченское зиратында җирләнгән.
Төп хезмәтләр
үзгәртү1970 елда Константин Узких җитәкчелегендә 2000 елга кадәр Свердловск төзелешенең генпланы эшләнә. Ул шәһәрнең табигый рельефын, су объектларын һәм урман массивларын куллануны күздә тоткан. Планлаштыру урыннары Исәт елгасы ермагында һәм Ленин проспекты буенча урнашкан, ул көнбатышта Югары-Исәт буасында һәм көнчыгышта Шарташ күлендә ял итү зоналарына керү мөмкинлеген тәэмин иткән. 1972 елда генплан югары сыйфатлы билгесе белән расланган. 1977 елда бу эшне башкарган өчен Узких ССРБ Министрлар Советы премиясенә лаек була[3].
Шулай ук Свердловск өлкәсенең 30 дан артык шәһәр генераль планнарын эшләүнең иҗат коллективлары авторы һәм җитәкчесе, Екатеринбург үзәк районы (1968), Эльмаш, Сортировочный, Куйбышев, Төньяк-Көнбатыш һәм Көньяк-Көнбатыш районнарының планлаштыру проектлары авторы һәм җитәкчесе. Узких авторлыгына шулай ук Медицина институты комплексы эскизлары, Металлурглар, Куйбышев, Мәскәү, Титов урамнарының һәм Аптекар тыкрыгы төзелеш эскизлары да керә[3].
Константин Узких Шарташ урман паркы генпланының (1956), Луначарский урамы буенча Ленин исемендәге Бөтенсоюз авыл хуҗалыгы фәннәре академиясе филиаллары биналары комплексларының, Көньяк промзона генпланының (1965), Төньяк-Көнбатыш сәнәгать-склад районы генпланының (1959), Свердловскның үзәк өлешендә 1956—1960 еллар төзелешенең урнашу проектының, I һәм IV төзелеш районнары проектларының (1956) авторы булып тора[2].
Константин Узких катнашында конкурс проектлары арасында:
- Опера һәм балет театрын реконструкцияләү (В. А. Пискунов белән берлектә) — II премия;
- Мәскәү трактында «Аурупа-Азия» чик буе билгесе (автор, 1953) — II премия;
- Коммунарлар мәйданында ВИЗ торак йорты (авторы, 1954) — I премия;
- Свердловск өлкәсенең үзәк өлешендә деталь планлаштыру бөтенсоюз ябык проекты (авторлык коллективы әгъзасы, 1968) — II премия.
Бүләкләр һәм мактаулы исемнәр
үзгәртү- РСФСР Атказанган архитекторы (1973);
- ССРБ Министрлар Советы премиясе (1977);
- «1941—1945 еллардагы Бөек Ватан сугышында Алманияне җиңгән өчен» медале;
- «1941—1945 еллардагы Бөек Ватан сугышында Җиңүгә егерме ел» юбилей медале;
- «Бөек Ватан сугышында Җиңүгә 25 ел» билгесе;
- «Владимир Ильич Ленинның тууына 100 ел тулу уңаеннан» медале.
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ 1,0 1,1 1,2 Узких Константин Андреевич // Екатеринбург : [арх. 7 октября 2021] : Энциклопедия / гл. ред. В. В. Маслаков. — Екатеринбург : Издательство «Академкнига», 2002. — С. 565. — 728 с. — 3900 экз. — ISBN 5-93472-068-6.
- ↑ 2,0 2,1 Узких Константин Андреевич//Архитекторы Екатеринбурга и Свердловской области: Свердловская организация Союза Архитекторов России/ под общ. ред. Л. П. Бандровской, Н. А. Вилесовой.— Екатеринбург: Уральский рабочий, 2003.— С.340.— 430с.— 1000 экз.— ISBN 5-85383-236-0.
- ↑ 3,0 3,1 Ханчин Д. (2019-06-14). Архитекторы и идеалисты. культура.екатеринбург.рф. әлеге чыганактан 2021-10-07 архивланды.