Коммутативлык
Коммутатив операция — коммутативлык үзенчәлегенә ия (Латин телендәːcommutativus — «алмаштырылучан»), ягъни урын алмаштыру үзенчәлегенә ия булган «» бинар операция:
- теләсә нинди элементлары өчен .
Атап әйткәндә, әгәр төркем операциясе коммутатив булса, ул чакта төркем Абель төркеме дип атала. Әгәр боҗрада кабатлау гамәле коммутатив булса, ул чакта боҗра коммутатив боҗра дип атала.
Тарихы үзгәртү
«Коммутативлык» терминын 1814 елда француз математигы Франсуа Жозеф Сервуа керткән.
Мисаллар үзгәртү
- Чын саннарның суммасы һәм тапкырламасы коммутатив:
- Конъюнкция һәм дизъюнкция коммутатив:
- Күплекләрнең берекмәсе, киселеше һәм симметрик аермасы коммутатив:
- Чын саннарны дәрәҗәгә күтәрү коммутатив түгел ( ):
- , ләкин .
- Матрицаларны тапкырлау гомуми очракта коммутатив түгел:
- , ләкин
Шулай ук карагыз үзгәртү
Cылтамалар үзгәртү
- [ Коммутативность] — ЗСЭ
- Hazewinkel, Michiel, ed. (2001), "Commutativity" // Encyclopedia of Mathematics, Springer, ISBN 978-1-55608-010-4 (ингл.)