Kinetik energiä

Kinetik energiä - saylanğan xisap sistemasındağı noqtalar xäräkäte tizleklärenä bäyle energiä. Alğa bara torğan häm äylänü xäräkätläre kinetik energiäläre ayırım qayçaqta qarala.

Kinetik energiä - xäräkät säbäple bulğan tulı energiäneñ öleşe bulıp tora.

Cisem xäräkät itkändä genä kinetik energiägä iä.

Fizik mäğnä

İkençe Nyuton qanunı buyınça:

m{\vec {a}}={\vec {F}}.

yul zurlığına ${\rm {d}}{\vec {s}}={\vec {v}}{\rm {d}}t$ tapqırlap:

${\rm {d}}\left({{mv^{2}} \over {2}}\right)={\vec {F}}{\rm {d}}{\vec {s}}.$

Yomıq sistema öçen tışqı köçlär bulmağanda:

$d\left({{mv^{2}} \over {2}}\right)=0$

Kinetik energiä $T={{mv^{2}} \over 2}$ daimi qala birä.

Absolüt qatı cisem öçen tulı kinetik energiä alğa bara torğan häm äylänü xäräkätläre kinetik energiäläre summasına tigez:

$T={\frac {mv^{2}}{2}}+{\frac {{\mathcal {I}}{\vec {\omega }}^{2}}{2}},$

$\ v$ — tizlek

${\mathcal {I}}$ — inertsiä momentı

${\vec {\omega }}$ — poçmaq tizlege

Eş

Kisäkçe küçärer öçen barlıq köçlär eşe kisäkçeneñ kinetik energiäsen arttıra:

\ A_{12}=T_{2}-T_{1}

Relätivizm

Ägär cisem tizlege yaqtılıq tizlegenä yaqın bulsa cisem kinetik energiäse:

T={\frac {mc^{2}}{\sqrt {1-v^{2}/c^{2}}}}-mc^{2}

Tulı energiä:

T={\frac {mv^{2}}{1-v^{2}/c^{2}+{\sqrt {1-v^{2}/c^{2}}}}}

keçe tizleklär bulğanda ( $\ v\ll c$ ) kinetik energiä klassik formulağa äylänä:

{1 \over 2}mv^{2}

Ädäbiät

Батыгин В. В., Топтыгин И. Н. 3.2. Кинематика релятивистских частиц // Современная электродинамика, часть 1. Микроскопическая теория. — Москва-Ижевск: Институт компьютерных исселдований, 2002. — С. 238. — 736 с. — 1000 экз. — ISBN 5-93972-164-8
Сивухин Д. В. § 22. Работа и кинетическая энергия. // Общий курс физики. — М.: Наука, 1979. — Т. I. Механика. — С. 131. — 520 с.
Ландау, Л. Д., Лифшиц, Е. М. Теоретическая физика. — Издание 5-е, стереотипное. — М.: Физматлит, 2004. — Т. I. Механика. — 224 с. — ISBN 5-9221-0055-6