Урбино

Урби́но (итал. Urbino) — көнчыгыш Италиядәге тарихи, культуралы һәм мәгърифәтле шәһәр, Марке регионы үзәге. 2009 нчы елда анда 15,6 мең кеше яшәгән, 13 меңе – Урбино университетында укый.

Урбино
итал. Urbino
Илтамга
Рәсми исем	Urbino
Демоним	urbinati
Дәүләт	Италия
Нәрсәнең башкаласы	Пезаро-э-Урбино[d] һәм герцогство Урбино[d]
Административ-территориаль берәмлек	Пезаро-э-Урбино[d]
Сәгать поясы	UTC+01:00, Үзәк Аурупа вакыты[d] һәм UTC+02:00
Иң көнчыгыш ноктасы	43°47′58″ т. к. 12°46′26″ кч. о.
Иң төньяк ноктасы	43°50′25″ т. к. 12°35′54″ кч. о.
Иң көньяк ноктасы	43°39′41″ т. к. 12°36′30″ кч. о.
Иң көнбатыш ноктасы	43°42′52″ т. к. 12°26′06″ кч. о.
Халык саны	13 734 (1 гыйнвар 2023)
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек	485 метр
Кардәш шәһәр	Казан, Блуа һәм Генган
Моның хуҗасы	Palazzetto dello sport Alberto Carneroli[d] һәм Montefeltro Stadium[d]
Нәрсә белән чиктәш	Аккуаланья, Vallefoglia[d], Ферминьяно, Изола-дель-Пьяно, Лунано, Монтекальво-ин-Фолья, Монтечиккардо, Монтелаббате, Пельо, Петриано, Пьяндимелето, Пьоббико, Сант'Анджело-ин-Вадо, Сассокорваро-Аудиторе[d], Таволето, Урбания, Фоссомброне, Монтефельчино һәм Мондайно
Мәйдан	226,5 км² (9 октябрь 2011)
Почта индексы	61029
Рәсми веб-сайт	comune.urbino.pu.it
Яклаучы изге	Кресцентин[d]
Сейсмик классификация	2[d]
Җирле телефон коды	0722
Номер тамгасы коды	PU
Урбино Викиҗыентыкта

Тарих

Урбино XIII гасырдан Монтефельтро йортын биләгәндә сәяси әһәмияткә ия булган. Гвидобальдо атаклы Федериго да Монтефельтро йорты, Урбино икенче герцогының каберен; герцог тәхете делла Ровер варисыннан Франческо Марияне, уллыкка алынган, Юлия II әтисе ризалыгы белән, Монтефельтроның соңгысы булган.

Варис Юлия II, Арслан X, Франческо Мария кардинал Павияне үтерергә куша, герцоглыкны конфискацияли һәм аны нәселдәштерә, Лоренцо II Медичига тапшыра (1516 ел). Сигез айлык канлы көрәштән соң Франческо Мария Мантуяга кача. Киләсе елда, зур армияне алгач, ул янә үзенең Герцоглыгы белән җитәкчелек итә, тик ул аннан чигенә һәм Арслан Х белән килешү төзергә мәҗбүр була. Соңгысы инде 1519 елда вафат була, шуның нәтиҗәсендә әтисе аны үзенә куша, ләкин Франческо Мария, Арслан вафат булганга күрә, күрше Перуджи шәһәренә кертә һәм улы ярдәмендә яңадан (1521 елда) Урбинский Герцоглыгы булып кала.

Делла Ровере Венеция гаскәре һәм изге лига белән идарә итүче була, ләкин Карл Vгә каршы чыкканда, аз энергия һәм эшчәнлек күрсәтә, бәлки моның сәбәбе булып аңа дошманнарча мөнәсәбәттә булган әтисе- Климент VII Медич өчен тырышырга, ярдәм итәргә теләк булмау торадыр. Франческо Мария агуланып вафат була. (1538 ел.) Аның улы Гвидобальдо Камерино өлкәсеннән баш тарта һәм Урбинода герцоглык ала. Ул халыкка каршы күтәрелеш оештыра һәм 1574 елда вафат була. Аның тәрбиягә алган улы Франческо Мария II Лепанто янында төрекләр белән сугыша; ул үзенең йомшак һәм гадел идарә итүе өчен халык мәхәббәтенә яулый; 1621нче елда идарә итүдән баш тарта. Аның улы Федериго идарә итүче ролен уйный, Тоскана герцогы Фердинанд белән өйләнешкән һәм әтисенә Урбинога бирнә алып кайтырга тиеш булган кызы Витторияне калдырып, 1623нче елда вафат була; тик менә Фердинандның әтисе Урбан VIII Урбиноны, 1624нче елдагы Тоскана белән килешүгә таянып, барлык өлкәләрен камап ала, чөнки ул Витториягә күп кенә акча түләргә һәм асыл ташларын кайтарырга тиеш була. Герцог Фердинанд шәһәргә кире әйләнеп кайтырга үзен көчсез итеп хис итә. Соңрак Урбиноның күп өлешен нәселдән нәселгә күчеп йөргән идарә итү тәшкил итә, бу вакытта гаскәр Кастельфидардо янында берничә өлешкә бүленә, (17 сент. 1860 ел), ә Урбино җирлеге Пьемонтка килеп кушыла.

Истәлекле урыннар

Урбино тарихи үзәге Яңарыш чорында төзелгән. Бөтендөнья мирасы һәйкәле, дөньяда иң әһәмиятле Ренессанс рәсем сәнгате коллекцияләренең берсе булган Урбина герцоглары сарае (Рафаэль, Пьеро делла Франческа, Уччелло һ.б.) һәм скульптуралар урын алган. Башка һәйкәлләр арасында Федерико Бароччи картиналары булган кафедраль собор, Сан-Доменико чиркәве Луки делла Роббиа (1449), Сан-Спирито чиркәве (Луки Синьорелли). Рафаэль йорты-музее эшли.

1506 елда нигез салынган Урбинский университетында ел саен Европа хокукы халыкара семинары уза.

Коммунаның яклаучысы изге Крескантин 1 июнь бәйрәме.

Танылган яшәүчеләр һәм тумышлылар

• Донато Браманте
• Вергилий Полидор
• Рафаэль Санти
• Бальдассаре Кастильоне
• Пьетро Бембо
• Торквато Тассо
• Лука Чьямберлано

Сылтамалар

• Official website of Urbino 2011 елның 22 июль көнендә архивланган.
• ItalianVisits.com