Илпек Микулай
Илпек Микулай (19.5.1915, Трёхизб-Шемурша, Сембер губернасы — 12.4.1981, Чабаксар, Чуаш АССР) — совет прозаигы, тәрҗемәче, журналист, фронт корреспонденты, редактор, педагог. Чуаш АССРның халык язучысы, Бөек Ватан сугышы ветераны.
| Җенес | ир-ат |
|---|---|
| Туу датасы | 19 май 1915 |
| Туу урыны | Шомырша районы |
| Үлем датасы | 12 апрель 1981 (65 яшь) |
| Үлем урыны | Чабаксар, РСФСР, СССР |
 | |
| Һөнәр төре | тәрҗемәче, язучы |
| Әлма-матер | И. Я. Яковлев исемендәге Чуаш дәүләт педагогика университеты |
| Сугыш | Алман-совет сугышы |
| Бүләкләр |
      |
Биография үзгәртү
Башлангыч белемне Шәмәршә мәктәбендә-сигезьеллык, аннары Батыр педагогика училищесын, Чуаш дәүләт педагогия институтын тәмамлый. И. Я. Яковлев.
Хезмәт эшчәнлеген мәктәптә укытучы булып башлаган.
Чуаш АССР Совнаркомы каршындагы радиофикация һәм радиотапшырулар комитетының өлкән мөхәррире, Чуаш китап нәшриятының өлкән мөхәррире, Чуашстан язучылар берлеге идарәсенең җаваплы секретаре булып эшли. Чуаш язучыларының иҗаты турында хикәяләр, повестьлар, романнар, мәкаләләр яза, рус һәм чит ил әдәбиятының классиклары әсәрләрен чуаш теленә тәрҗемә итә. 1937 елның көзендә Совет Армиясе сафларына алына. Көнбатыш Украина һәм Көнбатыш Белоруссияне азат итү буенча походларда катнаша.
Бөек Ватан сугышы елларында гади солдаттан «дошманны тар-мар итү өчен " дивизион газетасы мөхәрриренә кадәр юл үтә. Армиядән майор исемендә хезмәт итә.
1981 елның 12 апрелендә Чабаксарда вафат була. Чабаксар шәһәренең мемориаль зиратында җирләнгән.
Иҗат үзгәртү
М.Илбәкнең иҗади эшчәнлеге педагогия институтында уку вакытына карый. Сугыштан соң М.Илбәк үзен оста-хикәяче, оста очеркчы, оста романист, талантлы тәрҗемәче, күренекле чуаш язучылары иҗатын өйрәнүче итеп таныта.
Илбекнең иҗади эшчәнлеге дәверендә егермедән артык китабы дөнья күрде. Иң авыр әсәр-чуаш халкының революциягә кадәрге тормышына багышланган «Кара икмәк» романы. Анда 1905-1907 еллардагы революцион вакыйгалар тасвирлана, алар фонында авылда классик каршылыклар һәм ике халык — чуаш һәм татар үзаңының үсеше күрсәтелә. Язучы анда чуаш халкының көнкүрешен, гореф-гадәтләрен зур әһәмияткә ия итә.
Инша үзгәртү
- Ильбек Н. Ф. Черный хлеб: Роман.- Чебоксары: Чуваш. кн.изд — во, 2004. — 480 с.
- Ильбек Н. Ф. Военные рассказы: рассказы, очерки, повести.— Чебоксары: Чуваш. кн. изд — во, 1985. — 296 с.
- Ильбек Н. Ф. Тимĕр.— Чебоксары: Чуваш. кн. изд-во, 1971. — 183 с.
- Ильбек Н. Ф. Собрание сочинений. В 2-х тт. — Чебоксары: Чуваш. кн.изд-во, 1996.
- Ильбек Н. Ф. Mы — советские солдаты. Рассказы. — Чебоксары: Чувашгиз, 1952.
- Ильбек Н. Ф. Четыре дня. Рассказы.— Чебоксары: Чувашгиз, 1955.
Әдәби-тәнкыйть мәкаләләре үзгәртү
- Дедушкин Н., Ильбеков Н. Çĕрте те çĕрместпĕр. Тăван литература утăмĕсем, Критикăлла статьясем.- Шупашкар, Чăваш кĕнеке издательстви.1974. — С.164 — 171.
- Ильбеков Н. Тĕрлĕ ĕç. Литература вучахĕ, Статьясем. — Шупашкар, Чăваш кĕнеке издательстви.1986.— С.31 — 46.
Әдәбият үзгәртү
- Ильбекова Вера. Я всю жизнь жила жизнью Ильбека... // Журнал "Лик Чувашии", 1996. № 5-6. - С. 52-84
Сылтамар үзгәртү
- «Хура çăкăр» романĕ
- Илпек Микулайĕн хайлавĕсем
- Илпек Микулайне Европа палăк лартать 2018 елның 9 апрель көнендә архивланган.