İzge Petr Bazilikası

İzge Petr Bazilikası yäki İzge Pötr Çirkäwe (lat. Basilica Sancti Petri, ital. Basilica di San Pietro) — Vatikannıñ üzäk, iñ ere qorılması, katolik çirkäw, dönyanıñ iñ zur tarixi xristian çirkäwe.

Katolik çirkäw

İzge Petr Bazilikası İzge Pötr Çirkäwe lat. Basilica Sancti Petri‎‎ ital. Basilica di San Pietro
İl	Vatikan
Urın	İzge Petr mäydanı, Vatikan
Din	Katolik xristianlıq
Bina töre	Kafedral' çirkäw
Miğmariät töre	Yañarış, Barokko
Miğmar	Rosselino, Bernardo, Sangallo, Bramante, Rafael Santi, Covanni Cokondo, Sangallo, Perutsi, Baldassare, Mikelancelo, Cakomo, Ligorio, Pirro, Maderna,Karlo, Bernini
Salınğan	1626 yıl
İñ qäderle närsä	İzge Petr qäbere

Çirkäw aldı mäydanı küreneşe

Rim-katolik çirkäweneñ yolalar üzäge, Rim papası bazilikası.

Çirkäw 60 000 keşe sıya, häm 400 keşe mäydanda urnaşa.

Çirkäwneñ tözeleşendä böyek ostalar Bramante, Rafael Santi, Mikelancelo, Bernini qatnaşqan.

Tarix

Gömbäz

Xäzerge çirkäw torğan urında elek Neron kämite baqçaları urnaşqan bulğan.

326 yılda xristian imperatorı Konstantin idärä itkän çorda berençe bazilika tözelä.

66 yılda Neron kämitendä ğazaplı ülemgä duçar bulğan İzge Petr uylanılağan qäbere östendä çirkäwneñ altare urnaşqan.

800 yılda papa Lev III ikençe çirkäwdä Karl Böyek kä Könbatış imperatorı itep tac kiä.

1503 yılda papa Yuliy II borınğı bazilikası urınında yaña zur çirkäwne tözergä quşa.

1506 yılda miğmar Donato Bramanti proyektı raslana.

Bramanti ülgännän soñ, tözeleşne Rafael Santi citäkli, soñraq Baldassare, Perutsi, Antonio Sangallo, Mikelancelo.

1656-1667 yılda Covanni Lorentso Bernini çirkäw aldı mäydanın tözi.

Miğmariät

Miğmar Maderna tözegän fasad bieklege 48 m, kiñlege 118,6 m. Attik oçında Ğaysä Mäsix sını, Çuqındıruçı İoan, unber apostol (Petrtan tış) sınnarı urnaşqan.

Portik yağınnan çirkäwgä 5 portal bara. Üzäk portal işekläre iske bazilikadan qalğan. Bu portal qarşında mäşhür Cotto mozaikası bar (XIII ğ).

Sul portalda Cakomo Matsu 1949-1964 yılda yasalğan bizäleşlär "Ülem qapqası" urnaşqan.

Bazilikanıñ ğomum ozınlığı 211,6 m.

Gömbäzneñ eçke bieklege 119 m, diametr 42 m, ul 4 bağnağa tayana. Gömbäzneñ ğomum bieklege 136,57 m, bu dönyanıñ iñ biek gömbäze.

Küreneşlär

• 
  İzge Longin sını
• 
  İzge Yelena sını
• 
  Gömbäz bizäkläre
• 
  İzge Petr qäbere
• 
  İzge Veronika sını
• 
  İzge Andrey sını
• 
  Bazilika gömbäze
• 
• 
  İzge qapqalar

Sıltamalar

• Викиҗыентыкта [[Commons:Category: Saint Peter's Basilica Викиҗыентыкта|İzge Petr Bazilikası]] темасына медиафайллар бар
• Виртуальный тур по Собору (ингл.)
• Интерактивный план Собора (ингл.)
• Чертежи собора св. Петра, проект Микеланджело Буонарроти 2012 елның 22 декабрь көнендә архивланган.