Иван Вольнов
Иван Егорович Вольнов (чын фамилиясе - Владимиров ; 3 [15] январь 1885, Богородицкое, Орыл губернасы -9 гыйнвар 1931 ел, - рус язучысы .
| Иван Вольнов | |
|---|---|
 | |
| Туган | 3 (15) гыйнвар 1885 яки 15 гыйнвар 1885[1] Свердловский район[d], Россия |
| Үлгән | 9 гыйнвар 1931[2][1] Свердловский район[d], Үзәк-Кара туфрак өлкәсе[d], РСФСР, СССР |
| Ватандашлыгы | Россия империясе.svg){kind=small} СССР |
| Һөнәре | язучы |
Биографиясе үзгәртү
Ярлы крестьян гаиләсендә туган. Ул мәхәллә мәктәбендә укыган, сәләтле студент ике еллык мәктәпкә җибәрелгәнгә, 14 яшендә ул укытучы ярдәмчесе итеп билгеләнә. 1900-04 елларда ул Курск укытучылар семинариясендә (земство исәбенә) укыды, аны тәмамлагач, земство мәктәбенә укытучы булып керде.
1903 елда эсерлар партиясенә керә, хәерче буларак авыллар буйлап йөри, крестьяннар арасында революцион пропаганда алып бара, легаль булмаган әдәбият тарата. 1905 елның ноябрендә кулга алына, алга таба берничә тапкыр репрессиягә дучар була. 1905-1907 елларда Орловщинада аграр революцион хәрәкәттә актив катнаша. 1908 елда ул Донбасста сугычсан отряд оештыра. 1908 елның июнендә мецен исправнигын атарга омтылганда кулга алына. Бер елдан артык Орлов каторж төрмәсендә була.. Патша төрмәләрендә тоткыннарның хәле турында Парижда В.Л. Бурцев чыгарган «Будущее» газетасында очерклар, шулай ук «Как это было», «На рубеже», «Осенью» хикәяләре бастырган. 1909 елда Енисей губернасына (кан өязенең Кондратьево авылы) җибәрелә, 1910 елның июлендә кача, 1917 елның маена кадәр чит илдә яши (нигездә, Италиядә).
Цюрихта (1910) рус студент-эмигрантларының кулъязма журналында катнаша. Әдәби дебюты (ун яшьтән башласа да) — «Три грезы» прозасында шигырь. Каприда (1911 елның гыйнвары) М.Горький белән очраша, ул Вольновны иҗатына шәхси тормыш тәҗрибәсен нигез итеп куярга күндерә, остаз, беренче мөхәррир һәм тәнкыйтьче ролен үз өстенә ала. Аның җитәкчелегендә Вольнов үзенең иң әһәмиятле«Повесть о днях моей жизни» әсәрен язган.
Горький язылган әйберне "бик кызыклы һәм сәләтле эшләнгән" нәрсә дип бәяләде һәм соңрак Волновның "киләчәктә рус әдәбиятына бик мөһим әйберләр бирә алуын" берничә тапкыр кабатлады. Вольнов беренче рус революциясе вакытында авыл тормышын күрсәткән беренче язучыларның берсе,» ир — ат күзлегеннән«, аннары рухи сизгерлек һәм белемгә омтылышы белән аерылып торган малай күзлегеннән: »балаларны кыйнамаска, хатын-кызларны җәфаламаска һәм шәраб эчмәскә, гомумән, алар яши торган кыргый, газаплы тормыш белән яшәргә түгел, ә дөньядагы иң яхшысын эзләргә", - дигән иде
1915-1917 елларда Вольнов «Огонь и воды» очерклары циклы өстендә эшли, анда бер крестьян нәселенең язмышын берничә буын дәвамында сурәтләргә тели (9 очерк яза; 1917 елга кадәр «Мафусаилы», «Круги жизни»дип басыла).
1917 елның Февраль инкыйлабынан соң Россиягә кире кайткач, Вольнов Малоархангельск оязендә Вакытлы хөкүмәт комиссары итеп билгеләнде. Бөтенрусия оештыру җыелышы әгъзасы итеп сайланды. 1918 елда Себергә Совет Республикасы өчен икмәк артыннан йөри. 1919 елның октябрендә Кремльдә В.И. Ленин белән очраша. 1919-1920 елларда Идел буенда тиф белән көрәшә. «Самара» һәм «Встреча» повестьларында эсер хәрәкәте юлбашчыларын тар-мар итте, ирекле армиянең халыкка каршы булуын күрсәтте. Гражданнар сугышыннан соң туган авыл тормышында актив катнаша, яңа авыл тормышы турында хикәяләр һәм очерклар яза.
Башка әсәрләре үзгәртү
Хикәяләр һәм очерклар: «После смены», «Прокошка», «Давыд», «На отдыхе».
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ 1,0 1,1 Русская литература XX века. Прозаики, поэты, драматурги / мөхәррир Н. Н. Скатов — 2005. — ISBN 5-94848-245-6
- ↑ Вольнов Иван Егорович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / мөхәррир А. М. Прохоров — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
Әдәбият үзгәртү
Русские писатели. 1800—1917: Биографический словарь / Редколлегия: П. А. Николаев (гл. редактор) и др. — М.: Советская энциклопедия, 1989.
Сылтамалар үзгәртү
Вольнов, Иван Егорович // Краткая литературная энциклопедия / Гл. ред. А. А. Сурков. — М. : Советская энциклопедия, 1962—1978.